Een nieuw ZOO muntje

 

Sestertius van Nerva

Het is even geleden maar ik heb weer een mooie munt kunnen toevoegen aan mijn verzameling.

Met deze munt van Nerva heb ik nu van elk van de vijf goede keizers een sestertius in mijn verzameling, en belangrijker, het is een prachtig portret van de keizer die maar zo kort regeerde. Behalve deze sestertius heb ik ook een as met de afbeelding van Fortuna op de keerzijde. Deze munt kun je elders op mijn blog vinden. Fijn om weer een serie compleet te kunnen maken. Mijn verzameling kent nog te veel open eindjes….

Nero en de triomfboog

Een fraaie sestertius met Nero op de voorzijde en de boog van Nero op de achterzijde. Deze boog van Nero (Latijn: Arcus Neronis) was een triomfboog.

De boog is tussen 58 en 62 opgericht, ter ere van de Parthische overwinningen van Corbulo, een belangrijke generaal onder keizer Nero. Deze generaal moest later overigens zelfmoord plegen op bevel van de paranoïde Nero. De boog stond inter duos lucos op de Capitolijn, oftewel tussen de twee heuveltoppen.

De boog is waarschijnlijk direct na Nero's dood en zijn veroordeling tot damnatio memoriae afgebroken, want er zijn geen latere vermeldingen meer bekend in de antieke bronnen. Een andere mogelijkheid is dat de boog is verwoest door de branden van 69 of 80. We weten het niet…..

Munten zijn de enige bron waardoor we nu de boog kunnen reconstrueren. De eerste munten van dit type zijn waarschijnlijk geslagen in de Munt van Rome op de Arx, in welk geval de muntmeesters zeker de boog zelf hebben gezien en dus als voorbeeld hebben gebruikt voor de munten. Deze sestertius is overigens niet geslagen in Rome maar in Lugdunum.

De voorstelling is een eenvoudige gewelfde boog met een enkele doorgang en daarboven een quadriga (vierspan) met de keizer, geleid door de figuren Victoria en Pax. Op de hoeken staan bronzen beelden van Romeinse soldaten. Door de weergave in perspectief wordt het kolossale standbeeld van Mars benadrukt dat links in een nis staat. De pilaren en de boog zijn versierd met uitgebreide reliëfs, in die tijd nog vernieuwend en later op grote schaal toegepast. 

Caligula en de stier

Hoewel dit een iets minder populaire sestertius van Caligula is, ben ik er blij mee. Dat deze munt veelal goedkoper is dan andere sestertii van Caligula heeft alles te maken met de voorzijde van de munt. We zien hier immers niet een afbeelding van het karakteristieke hoofd van de keizer zelf, maar van Pietas, zittend, gesluierd, met een patera, en een arm rustend op een kleine figuur die staat en kijkt. Pietas is de personifciatie van deugd en vroomheid (dus eerbied voor de goden).

De achterzijde van deze sestertius is razend interssant. De voorstelling laat zien hoe Caligula een stier offert tijdens de inwijdingsceremonie van deze tempel. Een priester aan de linkerzijde, verantwoordelijk voor het slachten, houdt de stier vast voor het offerritueel. Een bediende rechts houdt een patera (heilige kom) vast.

Op de achtergrond is de met bloemenkransen versierde hexastyle tempel van Divus Augustus goed te zien. Later zou diezelfde tempel na branden worden opgeknapt, zodat het mogelijk is om de geschiedenis ervan op munten te volgen. 

Hoewel de tempel van Divus Augustus vaak op munten wordt afgebeeld zijn de grootte en precieze locatie onbekend. Het besluit om een ​​tempel aan Augustus te wijden werd genomen door de Romeinse senaat kort na de dood van Augustus. Het duurde echter nog een aantal jaren voordat de tempel eindelijk was voltooid en kon worden ingewijd door Caligula. Het doel van de keizer om zich met Augustus te verbinden is duidelijk: hij wilde zijn legitimiteit als afstammeling van Augustus benadrukken.

De billijke keizer Nerva

Gewoon een aardig muntje van keizer Nerva met de bekende, markante neus. Het is een denarius, mijn tweede van deze keizer. De munt was voor een zacht prijsje te koop, en aangezien munten van deze keizer in het algemeen niet zo goedkoop zijn, kon ik het niet laten en heb ik op de koopknop gedrukt.

Wellicht aardig om nog iets over de afbeelding op de keerzijde te vertellen. Dit is een afbeelding van Aequitas (de naam is goed af te lezen op het muntje). 

Aequitas was een personificatie van de billijkheid, dat volgens de volksovertuiging van de Romeinen bij de rechtspraak van toepassing moest zijn naast het strenge recht. In de latere tijd van de Romeinse godsdienst werd Aequitas tot een godin van de eerlijke handel en eerlijke handelaars gemaakt.

Ze wordt voorgesteld met een cornucopia, die de weelde afkomstig uit handel voorstelt, en een weegschaal die billijkheid en eerlijkheid representeert. Gedurende de keizertijd werd Aequitas soms aanbeden als een kwaliteit van de keizer onder de naam 'Aequitas August', zo ook op deze munt!

Hadrianus en de krokodil

Een veel voorkomende voorstelling op de drachme uit Alexandria, Nilus, de personificatie van de Nijl, die achterover leunt met een krokodil naast hem. Hij houdt suikerruit en de hoorn des overvloeds (cornucopia) vast.
Ik vind het aardig dat ik na eerdere Egyptische iconen, de vuurtoren van Alexandria en de Sphinx, nu ook de Nijl aan dit lijstje van bekende Egyptische symbolen kan toevoegen. 

Op de voorzijde is het hoofd van keizer Hadrianus zichtbaar. Hadrianus had een band met Egypte en de Nijl door zijn reizen, maar verloor ook zijn geliefde Antinoüs aan de Nijl. Toen Antinoüs op 19-jarige leeftijd verdronk in de Nijl, was de keizer in diepe rouw. Ter ere van zijn geliefde liet hij een complete stad bouwen aan de Nijl in Egypte, die hij naar hem vernoemde: Antinoöpolis.

De munt is geslagen in het jaar 18, dit zijn de letters LIH. L is de regering van Hadrianus en I en H zijn de Griekse letters voor 18. De letters zijn op de achterzijde heel vaag te zien, links naast Nilus.

Hadrianus en de slang

Wederom een munt (tetradrachme) met een mix van Rome en Egypte. De keizer op de voorzijde is Hadrianus. 

De slang op de keerzijde van deze fascinerende munt is Agathodaemon, dit is een beschermgeest. Hij komt pas op in de Romeinse tijd en wordt beschouwd als een goede geest die het huis beschermt en zorgt voor vruchtbaar land. De slang draagt de dubbele kroon van Boven- en Beneden Egypte (pschent). Links van de slang zie je een caduceus (magische staf) en rechts staan maïsstengels als teken van vruchtbaar land. 

De vrouwelijke tegenhanger van deze slang is Uraeus, de beschermende cobra (Wadjet in het Oude Egypte). Zij is al veel langer bekend in het Oude Egypte, als symbool en beschermgodin van Neder-Egypte. 

De Romeinse muntslag in Egypte heeft een bepaalde manier van dateren. Het regeringsjaar van de keizer werd aangeduid met een L en dan een Griekse letter om het getal aan te duiden. Op de keerzijde van deze munt staat links van de slang de letter L en rechts de letter E. Dit is het jaar 5 van de regering van Hadrianus.