woensdag 20 mei 2015

Jupiter beschermt Nero


Een gedetailleerde denarius van de beroemde keizer Nero. Op de voorzijde van deze denarius is het hoofd van Nero met lauwerkrans afgebeeld. Op de achterzijde staat de Romeinse God Jupiter. Wat deze munt bijzonder maakt is dat hij waarschijnlijk geslagen is ter ere van Jupiter omdat Nero geloofde dat deze god (IVPPITER) hem had beschermd (CVSTOS) tegen een aanslag op zijn leven (in 64 - 65 n.Chr.)

Over de munten
Ik heb een zwak voor de munten van deze keizer. Ze worden algemeen beschouwd als een artistiek hoogtepunt uit de Romeinse tijd en zijn een uitstekend voorbeeld van de klassieke Romeinse kunst. Nero heeft een grote verscheidenheid aan munten laten slaan in brons, messing, zilver en goud. De verzamelaar zal snel ontdekken dat de denarii van Nero beter betaalbaar zijn dan die van zijn directe voorgangers (Claudius en Caligula). Dat komt naar alle waarschijnlijkheid omdat Nero heeft gesleuteld aan het zilvergehalte van de denarius, zodat hij zijn soldaten kon betalen met een ‘goedkopere’ munt. Het duurde niet lang of slimme kooplui kregen dit door. De zilveren munten van voorgangers werden opgepot en omgesmolten waardoor er een tekort aan denarii dreigde te ontstaan. Hierdoor werd Nero gedwongen om miljoenen nieuwe munten uit te geven. De sestertiën, dupondii en assen van Nero .

Over de keizer
Nero werd keizer na het overlijden van Claudius. Claudius werd vermoedelijk door de moeder van Nero (Agrippina) vermoord. Gedurende de eerste vijf jaar van Nero's bewind was sprake van een goed en mild beleid, mede onder invloed van zijn opvoeder Seneca en de praefectus praetorio Burrus.De keizer wijdde zich met overgave aan muziek, dicht-, schilder- en bouwkunst. De mogelijke troonpretendent Britannicus (zoon van Claudius) en zijn moeder Agrippina werden door Nero omgebracht.

Het optreden van Nero als wagenmenner en citerzanger, eerst in besloten kring, daarna in het openbaar in Napels en Rome,maakte hem niet populair bij de Romeinen. Zijn buitensporige gedrag en ijdelheid vergrootten zijn impopulariteit. De catastrofale brand van Rome, die leidde tot de eerste systematische christenvervolging en gevolgd werd door een wederopbouw en de aanleg van de kolossale Domus Aurea, deed nog verder afbreuk aan de naam van de keizer. Er werd zelfs gezegd dat hij de brandstichter was. Nero overleefde een aanslag en liet alle potentiële vijanden oppakken en ombrengen, waaronder ook zijn oud-leraar Seneca.Toen de praetorianen zich aan de zijde van Galba schaarden en de senaat Nero tot staatsvijand verklaarde, vluchtte hij naar een villa buiten de stad, waar hij zelfmoord pleegde. De Julisch-Claudische dynastie was ten einde gekomen.

maandag 18 mei 2015

De knielende koning


Een denarius uit de tijd van de republiek. Ik verzamel vooral munten uit de tijd van de Romeinse keizers, maar ik kan een aantal argumenten aanvoeren waarom ik deze munt toch heb aangeschaft. In willekeurige volgorde:

(1) de historische link met de (nog steeds) prachtige stad Petra
Op de voorzijde van de munt wordt de knielende koning Aretas afgebeeld. Aretas was koning van de Nabateeërs. Dit volk leefde in het Midden-Oosten. Hun koninkrijk besloeg delen van het huidige Jordanië, Syrië, Saoedi-Arabië en Israël. Zij dreven handel via de verschillende karavaanroutes. De hoofdstad van de Nabateeërs was de stad Petra.

(2) de historische link met Jeruzalem
Op enig moment was er ruzie aan het hof van Jeruzalem. Na de dood van koningin Salome Alexandra (67 v.Chr.) was er onenigheid over haar opvolging.
De twee zonen maakten ruzie over de troon. Een van de broers, Hyrcanus, koos de stad Petra als ballingsoord en vroeg koning Aretas steun om te vechten tegen zijn broer Aristobulus. Samen begonnen zij een beleg van Jeruzalem.

(3) de historische link met de beroemde Pompeius Magnus
De Romeinen bemoeiden zich met de ruzie om hun invloed te vergroten in het gebied. In de zomer van 63 v.Chr. veroverde de beroemde militaire en politieke leider Pompeius de stad Jeruzalem. Hij liet Scaurus in Syrië achter als proquaestore propraetore (gouverneur). Op bevel van Pompeius trokken de Romeinen in 62 v.Chr. op naar Petra. Scaurus leidde deze campagne. Koning Aretas besloot om eieren voor zijn geld te kiezen en betaalde 300 talenten om de vrede te bewaren. Scaurus liet ter gelegenheid hiervan deze denarius slaan met koning Aretas geknield naast zijn kameel.

(4) de staat van de munt
De munt vertoont weliswaar slijtage, maar veel details op de voor- en achterzijde van de munt zijn nog goed zichtbaar.

(5) de getoonde dieren op de munt
Het afbeelden van dieren op munten heeft voor mij vaak een toegevoegde waarde. De kameel (of dromedaris ?) op de voorzijde vind ik prachtig, maar ook de quadriga (aangevoerd door de god Jupiter) is mooi afgebeeld. Het blijft verbazingwekkend hoe de stempelsnijders uit die tijd er in slaagden om een complete quadriga (vierspan) op zo'n klein muntje te krijgen.

zaterdag 16 mei 2015

Gevleugelde bliksem


Opnieuw een voorbeeld van een as met het portret van Augustus, dat is uitgegeven tijdens het regime van keizer Tiberius.

De keerzijde is interessant. Een bliksemschicht tussen de twee grote letters S C (Senatus Consulto = bij senaatbesluit). De bliksem (Latijn: fulmen) werd in de Romeinse tijd gezien als het wapen van de god Jupiter. Augustus was inmiddels net als Jupiter een godheid geworden (Divvs) en wellicht ook uitgerust met dit machtige wapen van de goden......

Augustus onder de goden opgenomen


Een van mijn mooiere munten, een as met de afbeelding van de vergoddelijkte keizer Augustus op de voorzijde, uitgegeven door zijn opvolger, keizer Tiberius. In het omschrift op de voorzijde wordt de vergoddelijking vermeld met de Latijnse woorden "divvs", letterlijk: onder de goden opgenomen. Augustus was een van de keizers die na zijn dood door de senaat werd verheven tot de goden.

Op de keerzijde het altaar dat keizer Tiberius liet oprichting op het Campus Martius (het Marsveld) in Rome ter nagedachtenis van Augustus.

Tiberius liet tijdens zijn heerschappij veel munten slaan ter nagedachtenis van zijn stiefvader. Natuurlijk was dit uit eerbetoon, maar dit zal ongetwijfeld ook uit eigen belang zijn geweest, omdat hij mocht hopen dat de populariteit van zijn stiefvader ook ook hem zou afstralen, hetgeen zijn machtspositie zou versterken. Overigens heeft Tiberius nooit de populariteit van zijn stiefvader kunnen evenaren.