dinsdag 24 januari 2017

Stemmen in het oude Rome


Op de achterzijde van deze munt is een fascinerende 'snapshot' te zien van de werking van de democratie ten tijde van de Romeinse Republiek. Aan de linkerzijde neemt een kiezer een 'stembiljet' (houten tablet ingesmeerd met was) in ontvangst van een beambte. De stemmer op de rechterzijde deponeert het stembiljet in een 'cista'.

De kiezer kan op het tablet een V invullen (voor 'uti Rogas', zoals u voorstelt, om een ​​wetsvoorstel te steunen) of een A (voor 'Antiquo', ik heb tegen gestemd, om een wetsvoorstel te verwerpen) of de naam van een kandidaat in een verkiezing.
De kiezers lopen over smalle verhogingen (pontes) zodat goed is te zien dat de kiezers hun stem uitbrengen zonder inmenging van anderen. Op de achtergrond zijn horizontale lijnen zichtbaar. Deze lijnen geven de barrière aan tussen de verschillende groepen die mochten stemmen.

Mogelijk werd met deze munt het passeren van de 'Lex Maria' gevierd. Deze wet verhinderde kandidaten en hun aanhangers om kiezers te intimideren die op weg waren naar de stembus. Dit gebeurde door de 'pontes' waarover de kiezers moesten lopen smaller te maken zodat er geen ruimte was voor intimidatie.

De munt is geslagen in 112/113 vC. Het is zonder enige twijfel een van de populairste munten uit de tijd van de Republiek, omdat het een prachtig inkijkje geeft in de stemprocedure.

Hieronder nog een fraaie tekening van de achterzijde van de munt.


woensdag 4 januari 2017

Haast je langzaam


Keizer Titus heeft maar heel kort geregeerd (79 tot 81), maar die periode werd wel gekenmerkt door rampen op eigen bodem. Slechts een maand nadat hij keizer werd, was de uitbarsting van de Vesuvius, die de steden en villa's van Pompeii, Herculaneum, Stabiae, en Oplontis verwoestte.
Als daad van verzoening met de toornige goden werd een serie munten geslagen. De dolfijn op de achterzijde van deze denarius vertegenwoordigt de god Neptunus.

Het is ook aardig om te lezen wat Desiderius Erasmus in zijn Adagia over deze munt schrijft toen hij deze onder ogen kreeg.
Erasmus prijst de behoedzaamheid van de keizers Augustus en Titus die zich aangetrokken voelden tot het adagium 'Festina Lente', oftewel 'haast je langzaam'. Bij keizer Titus wordt dit volgens Erasmus gesymboliseerd door het zilverstuk met op de achterzijde een dolfijn die om het middendeel, de schacht, van een anker is gedraaid. De dolfijn draait in een cirkel om een anker. De cirkel stelt de eeuwigheid voor. Het anker dat het schip vastlegt, met het land verbindt en vasthoudt is een symbool voor traagheid. De dolfijn staat voor snelheid, geen dier is vlugger of krachtiger in zijn bewegingen. Als je deze drie elementen, cirkel, anker en dolfijn, met elkaar verbindt, krijg je als resultaat 'haast je altijd langzaam'.