De derde (late) soldatenkeizer op rij, die ik eigenlijk niet verzamel, maar het begint nu toch echt een collectie te worden.
Weer een mooi portret, met een prachtige afbeelding van Jupiter op de keerzijde. Let op de vogel. Natuurlijk een adelaar, want dit is een van de symbolen waar Jupiter goed aan te herkennen is.
Numerianus was ook weer zo'n soldatenkeizer die maar kort van zijn roem heeft mogen genieten. Hij was keizer van 283 tot november 284.
Een niet onbelangrijk feitje is dat zijn vader, Carus, voor hem een huwelijk arrangeerde met de dochter van Aper, prefect van de Praetoriaanse garde.
Numerianus werd ziek halverwege 284 en stierf begin november. Het gerucht gaat dat de keizerlijke staf zijn dood wilde verhullen (om zo de loyaliteit van het leger niet op de proef te hoeven stellen) door te zeggen dat Numerianus in een gesloten draagstoel zat vanwege een ernstige ontsteking aan zijn ogen. Na een aantal dagen roken soldaten echter de stank en vonden ze het ontbindende lichaam van de keizer. Het leger koos vervolgens op 20 november Diocletianus als opvolger.
De prefect Aper (schoonvader van Numerianus) had geprobeerd om zelf steun te krijgen om op de troon te komen. Diocletianus beweerde (wellicht terecht !) dat Aper zijn schoonzoon had vermoord. Dit betekende het einde voor Aper. In het volle zicht van het leger werd hij gedood door Diocletianus.
Met de dood van Numerianus en de troonsbestijging van Diocletianus werd de barre tijd van de soldatenkeizers afgesloten....
Ik kon het niet laten. Weer een (hele) late keizer toegevoegd aan mijn verzameling. Dit is Constantius II, toen nog geen keizer maar caesar (prins). Hij was de tweede zoon van zijn beroemde vader Constantijn de Grote, de grondlegger van de christelijke periode van het Romeinse Rijk. Hij draagt op dit portretje een lauwerkrans, dit is best bijzonder, want dit is eigenlijk voorbehouden aan de augustus (keizer) en niet aan de kinderen......
Het omschrift op de voorzijde leest 'CONSTANTINVS IVN NOB C. Door de letters 'IVN' (afkorting voor junior) achter de naam weten we zeker dat het hier om de tweede zoon Constantius II gaat. Hij is de enige die junior achter zijn naam heeft staan. De letters 'NOB C' staan voor nobele caesar.
Ook deze munt is aangeschaft voor de fraaie keerzijde. Wat een mooi gedetailleerd plaatje van twee soldaten die elkaar diep in de ogen kijken. Het omschrift op de achterzijde leest (van links naar rechts) GLOR-IAEXERC-ITVS. Dit betekent 'glorie van het leger'. Deze afbeelding met twee soldaten is overigens een van de meest voorkomende op munten uit de Romeinse tijd...
Nog een munt van een late soldatenkeizer die ik niet kon weerstaan. Dit is keizer Probus (276 tot 282 n. Chr.). Op de achterzijde zit de keizer te paard terwijl een krijgsgevangene onder de duim (in feite onder de paardenhoef) wordt gehouden. De keizer houdt een scepter in de linkerhand en houdt de rechterhand omhoog om de bevolking van Rome te begroeten.
Het omschrift op de achterzijde leest 'adventus aug' ('de aankomst van de keizer). Met deze antoninianus wordt de aankomst van de keizer in Rome, een belangrijke gebeurtenis, herdacht.
Na de dood van keizer Tacitus werd Probus door de legioenen van het oosten tot keizer uitgeroepen en na de dood van Tacitus' halfbroer Florianus was hij heer en meester van het hele Romeinse rijk. Tijdens zijn regering behaalde hij belangrijke militaire successen en probeerde ook de welvaart te herstellen door de aanleg van wijngaarden en infrastructuur.
Deze keizer is uiteindelijk door zijn eigen manschappen vermoord (in 282). Hij wilde een aantal legioenen opheffen en soldaten te werk stellen voor civiele taken zoals het aanleggen van de wijngaarden. Toen hij de legioenen beval om met het droogleggen van de door malaria getroffen moerassen rond Sirmium te beginnen, was voor hen de maat helemaal vol en werd hij vermoord door woedende soldaten. Hij was zeer populair bij het volk en de senaat die in diepe rouw waren na zijn dood.
Dit is Aurelianus. Een keizer die buiten mijn verzameling valt omdat ik de zogenaamde 'soldatenkeizers' eigenlijk niet verzamel, maar wat een plaatje is dit. Ik kon deze munt echt niet weerstaan. Het mooie van veel latere keizers is dat je voor relatief weinig geld prachtige munten kan aanschaffen, en deze munt is hier een mooi voorbeeld van.
De vrouw op de achterzijde van deze munt kroont Aurelianus (in militair tenue) tot keizer. Deze Aurelianus was een Romeins keizer van 270 tot 275 en de tweede in een rij van verscheidene succesvolle 'soldatenkeizers' die het Romeinse Rijk hielpen zijn macht te herwinnen aan het eind van de 3e en het begin van de 4e eeuw n.Chr. Hij was een succesvol generaal en het was voor een groot deel aan hem te danken dat het eens machtige Romeinse rijk niet verder in elkaar zakte.
Tijdens zijn regering werd het rijk, na vijftien jaar aan opstanden, het verlies van twee derde van zijn territorium (aan het Palmyreense Rijk in het oosten en het Gallische keizerrijk in het westen) en verwoestende invallen van de Goten, herenigd. Zijn successen zouden het einde betekenen van de crisis van de derde eeuw, waardoor men hem de titel Restitvtor Orbis ("Hersteller van de Wereld") gaf. Dit staat ook op de achterzijde van de munt.
Door het verval van het Romeinse rijk waren er grote problemen met de waarde van het geld. De zilveren antoninianus (te herkennen aan het portret met stralenkroon) was verworden tot een koperen munt met een dun laagje zilver. De munten waren dus niet van zilver, maar 'verzilverd'. Aurelianus heeft het muntsysteem aangepast en een verbeterde versie van de antoninianus ingevoerd met een zuiverheidsgraad van 20 delen koper op 1 deel zilver.
Op deze munt is niet of nauwelijks zilver te zien, maar de patina is prachtig!
De munt staat ook op de (geweldige) website Wildwinds onder RIC 297 var. A, hier te vinden.
Weer een muntje uit de Julisch-Claudische familie. Een werkelijk prachtig portretje van een van de belangrijkste vrouwen uit de Romeinse geschiedenis. Dit is Livia, de vrouw van keizer Augustus en de moeder van keizer Tiberius.
Dit kleine bronzen muntje is niet in Rome geslagen. Het betreft hier een provinciale munt uit Augusta in de streek Cilicia. De stad Augusta is naar alle waarschijnlijkheid vernoemd naar Livia. Het is dus niet verwonderlijk dat zij wordt afgebeeld op de voorkant van deze bronzen munt.....
Augusta ligt ten noorden van de moderne stad Adana in Turkije, bij de rivier de Seyhan. De overblijfselen werden per toeval ontdekt in 1955, maar helaas zijn de uitgestrekte ruïnes van Augusta verwoest door het overstromingsgebied van de Seyhan-dam.
Er valt wel een en ander aan te merken op deze denarius. Het is een 'ruw' exemplaar met wat beschadigingen hier en daar. Ook het standbeeld is helaas niet helemaal zichtbaar. Het hoofd van Trajanus ontbreekt. Maar.....het is wel een van de bekendste denarii van Trajanus, met een prachtig zichtbare zuil! En deze zuil valt nog steeds te bewonderen in Rome.
Over deze zuil is heel veel informatie te vinden op het internet. Ik vermeld hier daarom maar een paar feitjes....
De zuil herdenkt de overwinningen van keizer Trajanus in Dacië (het huidige Roemenië). De zuil bestaat uit 20 kolossale blokken wit marmer en is bijna 30 meter hoog (35 meter indien het voetstuk wordt meegerekend).
Op de munt is simplistisch weergegeven hoe een strook reliëfs rondom de zuil slingert. Op deze strook zijn meer dan 2.500 figuren (!) afgebeeld die als een soort van stripverhaal vertellen van de oorlogen in Dacië.
Nog een leuk feitje: om er voor te zorgen dat alle figuren er vanaf de grond even groot uitzien wordt de strook van de voet van de zuil tot bovenaan steeds breder. De reliëfs waren ook niet altijd wit, vroeger waren ze beschilderd in allerlei kleuren.
Het standbeeld van keizer Trajanus is later door een paus vervangen door een beeld van de heilige Petrus. Dit beeld kijkt nog steeds uit over het forum.
Tot slot een aardige legende....
Volgens deze legende werd de zuil van de ondergang gered door paus Gregorius de Grote. Hij wordt zo bewogen door een reliëf waarop Trajanus de moeder van een dode soldaat helpt dat hij god smeekt om de ziel van de heidense Trajanus uit de hel te redden. Zo geschiedde. Volgens diezelfde legende zou de tong van Trajanus intact zijn geweest toen de urn met de as werd opgegraven. De tong vertelde het verhaal van de redding uit de hel. Daarna werd het gebied rond de zuil heilig verklaard waardoor de zuil, in tegenstelling tot talloze andere Romeinse monumenten, bewaard bleef.
Deze 'republikein' staat al een heel tijdje op mijn verlanglijstje. Een prachtige antieke 'foto' van een gevecht tussen soldaten. Een Romeinse soldaat (links) is in gevecht met een 'barbaar' en beschermt zijn strijdmakker die gevallen is. De verschillen in helm en gevechtstenue zijn nog goed te zien op deze munt.
Op de achterzijde van deze munt staat de naam van de muntmaker Thermus. De gewelddadige afbeelding is naar alle waarschijnlijkheid een verwijzing naar de dappere daden van zijn voorvader 'Quintus Minucius Thermus'.
Vermoedelijk heeft deze voorouder bij Scipio in Noord-Afrika gediend en tegen Hannibal gevochten. Toen hij consul werd in 193 v. Chr. kreeg hij de provincie Ligurië (in Noordwest Italië) toegewezen en heeft hij oorlog gevoerd tegen de Liguriërs. Wellicht heeft een van de gevechtshandelingen hem een 'corona civica' opgeleverd, een eerbewijs voor de militairen die het leven van een medesoldaat redden en stand hielen op die dag. Zie hier meer informatie over deze hoge militaire onderscheiding.
De gevechtshandeling op deze denarius lijkt overigens een wat simplistische weergave van een echt gevecht. Romeinse soldaten zwaaiden niet zo met hun 'gladius', maar gebruikten hun zwaard liever als stootwapen.
Deze Republikeinse munt is makkelijk te vinden, maar in het algemeen is de kwaliteit wat minder dan van deze munt. Ik ben er in ieder geval heel blij mee.
