Tempeldeuren dicht

De Tempel van Janus of Tempel van Janus Geminus was een kleine, maar belangrijke tempel op het Forum Romanum in het oude Rome. Het was tevens een van de alleroudste bouwwerken. Het belangrijkste kenmerk van dit heiligdom was dat zijn deuren in tijden van vrede waren gesloten en tijdens oorlogen werden geopend. Door de vele oorlogen die de Romeinen voerden, stonden de deuren van de tempel vrijwel altijd open. Het is daarom bijzonder dat op deze munt de twee deuren aan de rechterkant van de tempel gesloten zijn, ten teken van vrede in het Romeinse rijk. Vermoedelijk gebeurde dit in het jaar 64, kort nadat Nero (op de voorzijde afgebeeld) vrede had gesloten met de Parthen.

Op de keerzijde van deze munt (as/dupondius) van keizer Nero is de symboliek van het sluiten van de deuren ook te lezen. Er staat op het omschrift: PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT. Dit betekent vrede voor het Romeinse volk op land en zee, deuren Janus gesloten.

Keizerin Poppaea

Op de achterzijde van deze munt staat een aardig portretje van keizerin Poppaea Sabina. Zij was de tweede vrouw van keizer Nero die hier op de voorzijde (met stralenkroon) wordt afgebeeld.

Poppaea staat bekend als een van de grootste schoonheden van haar tijd maar Tacitus beschrijft haar ook als een vrouw die alle menselijke eigenschappen bezat, behalve goedheid. Zij was eerst getrouwd met de prefect (hoofd) van de praetoriaanse garde onder Claudius. Ze werd later de vrouw van Otho. Otho was bevriend met Nero en mocht graag opscheppen over haar schoonheid. Nadat Nero haar had leren kennen, stuurde hij Otho weg uit Rome door hem tot gouverneur van Hispania Lusitania (tegenwoordig Portugal) te benoemen. Zodoende kon de achtergebleven Poppaea de vrouw van Nero worden.

Zij kregen samen een dochter, Claudia Neronis, waar Nero zo verrukt van was dat hij Poppaea verhief tot Augusta. De baby stierf echter al na een paar maanden. Toen Poppae weer in verwachting was, werd zij door Nero in een vlaag van woede zo hard in haar buik geschopt dat zij eraan overleed. Met grote spijt gaf Nero haar een staatsbegrafenis en kende Poppaea de hoogste eer toe: Diva (=goddelijk).

De munt is een Billon Tetradrachme. Dit is een provinciale munt, geslagen in Alexandrië in Egypte. De (charmante) stijl wijkt sterk af van de munten die in Rome werden geslagen.

Een elegante Minerva

Zoals eerder in mijn blog gezegd, keizer Domitianus aanbad de godin Minerva. Minerva werd daarom zeer vaak op de achterzijde van zijn munten afgebeeld, in verschillende typen. Ook richtte Domitianus een romeins legioen op dat hij naar haar vernoemde: Legio I Minervia.

De hier afgebeelde Minerva heeft een bijzonder charmant en elegant voorkomen, met haar linkerhand op haar heup.

De goddelijke stoel

Nog een denarius met mooi portret van Domitianus. De achterzijde van deze munt uit het jaar 80 verwijst naar de rituelen die werden uitgevoerd om de goden goden gunstig te stemmen na de verschillende rampen die hadden plaatsgevonden in het keizerrijk (brand, pest, uitbarsting Vesuvius). Bij deze rituelen hoorde ook het plaatsen van heilige voorwerpen op de goddelijke stoel (pulvinar). Deze stoel werd in gereedheid gebracht voor een bezoek van een god. Niet helemaal toevallig dat op deze stoel een helm is geplaatst. De godin Minerva had een enorme aantrekkingskracht op Domitianus. Zij komt heel vaak voor op zijn munten. Minerva wordt vaak afgebeeld met een lans, een schild en..... een helm. De helm is dus een belangrijk attribuut van de godin Minerva.

De munt is overigens uitgegeven onder broer en keizer Titus. Domitianus was toen nog 'PRINCEPS IVVENTVTIS' (jonge prins).

Keizer te paard

Dit is een heel aardige voorstelling van een keizer te paard. Het betreft hier de beroemde Septimius Severus, keizer van 193 tot 211. Een Romeins soldaat houdt het paard in bedwang. De afbeelding staat symbool voor de terugkeer van Severus (en zoon en medekeizer Caracalla) na een militaire campagne in het Oosten. Op de achterzijde staat daarom ADVENT AUGG (komst van de keizers).

Over keizer Severus
Heel bijzonder is dat Severus uit Afrika kwam. Hij is geboren in de Noord-Afrikaanse stad Leptis Magna. Deze keizer staat bekend als een krachtige heerser die het intern verdeelde Romeinse rijk na een burgeroorlog bij elkaar bracht. Nadat hij intern orde op zaken had gesteld door andere uitgeroepen keizers te verslaan, heeft hij het Romeinse rijk uitgebreid richting het oosten (Mesopotamië en Parthia) en het zuiden (gebieden in Noord Afrika). Vervolgens richtte hij zijn aandacht op Britannia, waar hij de tachtig jaar oude muur van Hadrianus liet herstellen. Daar stierf hij op 65-jarige leeftijd een natuurlijke dood (heel bijzonder voor een Romeinse keizer!) in York.

Een Romeins historicus bericht dat Severus op zijn sterfbed zijn beide zoons de volgende raad gaf: 'vermijd tweespalt, maak de soldaten rijk en bekommer je niet om de anderen' (Cassius Dio 77,15).

Zijn zonen Caracalla en Geta zouden hem opvolgen.

De jonge prins Domitianus

Eén van mijn mooiere denarii, met de jonge prins Domitianus (PRINCEPS IVVENTVTIS) in een hoofdrol. Zoon van keizer Vespasianus en broer van Titus. Zijn bakkebaarden zijn op deze denarius goed te zien, hetgeen best bijzonder is omdat die vaak zijn weggesleten. Op de achterzijde een aardige voorstelling met de godin Salus. Deze godin van de welvaart en het lichamelijk welzijn wordt afgebeeld als een jong meisje, leunend tegen een kolom. Zij geeft een slang te drinken uit een schaal (patera) die zij in haar hand houdt.

Over Domitianus
Domitianus was de jongste zoon van keizer Vespasianus, en een broer van Titus. Hij werd in Rome geboren in het jaar 51. Domitianus had geen werkelijke macht tot zijn oudere broer stierf. Na de dood van Titus werd hij keizer, en, hoewel door zijn vader en broer buiten de staatszaken gehouden was, toonde hij zich tot veler verrassing een bekwaam bestuurder. Hij was niet erg populair bij de senaat. Na enkele samenzweringen overleefd te hebben, werd hij in 96 toch vermoord.

De zonen van Vespasianus

De keizer met zijn troonopvolgers. Dit is de Flavische dynastie in één munt gevangen. Vader Vespasianus op de voorzijde met zijn zonen Titus en Domitianus in toga op de achterzijde. De beide zonen zouden later ook keizer worden.

Het is overigens een vrij zeldzame denarius die niet makkelijk te vinden is in een goede kwaliteit. Deze munt is van redelijke kwaliteit met een aardig portret van de keizer, maar wat slijtage bij de zonen. De munt heeft een bijzondere en afwijkende stijl. Dat komt omdat deze denarius niet is geslagen in Rome, maar in Azië, vermoedelijk in Ephesus (Efeze). Deze stad in het tegenwoordige Turkije maakte tijdens het Romeinse Rijk een bloeiperiode door. In Epehesus werden Romeinse munten geslagen.