De standaarddrager

Ik had nog geen denarius van Caracalla als keizer. Deze munt trok mij aan vanwege de standaarddrager op de keerzijde die achter de keizer staat. Een mooi militair plaatje! De letters PROFECTIO AVG staan voor het vertrek van de keizer die in 2013 op campagne ging tegen de Germanen.

Op de voorzijde van de munt staat ANTONINVS PIVS AVG BRIT (BRIT voor overwinningen in Groot-Brittannië). Op latere munten verving hij "BRIT" door "GERM" in de titel op de voorzijde, waarmee hij de overwinning op de Germanen claimde. 

Een standaarddrager was een man in het Romeinse leger die een van de standaards mocht dragen. Deze dienden als verzamelpunt en het was ook een herkenningsteken in veldslagen. Deze symbolen waren heel belangrijk in het Romeins leger. De standaarddragers gingen pas op stap als het volledig legioen een kamp verliet. Een standaard was een ereteken van Rome: het had een grote waarde en het was een ramp als er een standaard verloren ging.

Als er een standaard verloren ging deed het Romeinse leger er alles aan om het terug te winnen. Zo maakte het Romeinse leger een tocht door Duitsland om de standaards terug te veroveren die ze verloren hadden in de slag bij het Teutoburgerwoud (9 n.Chr.).

De standaards werden gedragen door jongere mannen. Meestal waren ze licht bewapend of zelfs onbewapend. Velen stierven op het slagveld. Het was voor een standaarddrager een hele eer dit te mogen doen. De belangrijkste standaard is de aquila (arend). Deze wordt gedragen door de aquilifer.

Pharos

Op het eerste gezicht lijkt dit een matig interessante munt te zijn, flink versleten met een nauwelijks zichtbaar hoofd van een keizer (?) en een onduidelijk afbeelding op de achterzijde. Toch ben ik heel blij met deze munt en ik zal uitleggen waarom.

Naast mijn interesse in de Romeinse tijd heb ik ook een passie voor de Egyptische oudheid. Op deze munt komen Rome en Egypte prachtig samen.

Het hoofd op de voorzijde is van keizer Antoninus Pius, die in een relatief rustige periode het Romeinse rijk bestierde. Echter, deze munt is niet geslagen in Rome, maar in Egypte. In de tijd van deze keizer hadden de Romeinen het voor het zeggen in Egypte. Deze munt is geslagen in Alexandria (het huidige Alexandrië). 

Als je de keerzijde goed bekijkt zie je helemaal links een figuur die een zeil vasthoudt met beide handen en daarmee naar rechts zeilt. Dit is de godin Isis, één van de belangrijkste godinnen van de Egyptische mythologie. Zij houdt een zeil vast zodat de schepen veilig naar de haven zouden varen. En rechts staat wat ooit een wereldwonder was, namelijk de vuurtoren van Alexandria die op het eiland Pharos stond. Dit type werd geslagen van Caracalla tot Marcus Aurelius.

Hieronder een mooi plaatje van hoe de vuurtoren er ongeveer uitgezien moet hebben

Op mijn munt wordt de vuurtoren schetsmatig aangegeven. Als je goed kijkt zie je dat de vuurtoren op mijn munt is opgebouwd uit drie lagen. Een schuin oplopende basis met een paar openingen, daarop een massief ogende verdieping en bovenaan de smallere baken. Op dit baken staat nog een beeld, vermoedelijk van de zonnegod Helios. Dit beeld is op mijn munt niet te zien. Wat nog wel te zien is, is links van het baken een figuur, vermoedelijk een triton. Dit is een soort koning van de zee. Dit beeld staat ook aan de rechterzijde, op mijn munt is dit niet (goed) te zien.

De munt is een drachme, een grote en zware munt met mooi patina.

Pegasus

Dit is mijn tweede muntje uit de bijzondere ZOO-serie van keizer Gallienus. Wederom een fabeldier. Deze keer een mythologisch paard met vleugels, Pegasus geheten. Elders op mijn blog kun je van alles lezen over deze muntenserie van Gallienus.

Ook op deze munt wordt de keizer beschermd door een god. Ditmaal is het de zonnegod Sol Invictus die de keizer (augustus) moet beschermen (conservatori). Zie de letters SOLI CONS AUG op de keerzijde van de munt. 

De letter van de officina (werkplaats) is op mijn muntje helaas niet te zien. Het is de Griekse letter A = Alpha. Dus is dit muntje geslagen in de eerste officina.

Ik wil graag de zes fabeldieren uit deze serie compleet hebben. Ik heb er nu twee. Nog vier te gaan……

Cleopatra VII

Ja, het is haar echt, Cleopatra VII, de minnares van Julius Caesar en van Marcus Antonius. Grieks, maar koningin van het oude Egypte en het laatste lid van de Ptolemaeïsche dynastie. Ze is de bekendste van de verschillende gelijknamige Egyptische vorstinnen en wordt gewoonlijk kortweg als Cleopatra aangeduid. Haar familie was oorspronkelijk van Griekse en Macedonische afkomst. Ze was mede-heerseres over Egypte naast haar vader, haar twee broers/echtgenoten en later haar zoon.

Cleopatra overleefde een staatsgreep door de hovelingen van haar oudste broer en ging vervolgens een verhouding aan met Julius Caesar, die haar greep op de troon verstevigde. Na de moord op Caesar in 44 v.Chr. bond ze zich aan Marcus Antonius, met wie zij een tweeling kreeg. Later trouwde zij met Marcus Antonius en baarde nog een zoon. Alles bij elkaar had Cleopatra vier kinderen, één bij Caesar en drie bij Antonius. Haar (verstands)huwelijken met haar twee broers leverden geen kinderen op.

Nadat Antonius' rivaal en Caesars wettelijke opvolger, Octavianus, de volle macht van Rome tegen Egypte keerde en een relatie met Cleopatra van de hand wees, benam Cleopatra zich van het leven.

Het muntje is natuurlijk niet van een hele goede kwaliteit, maar, in tegenstelling tot veel andere munten van Cleopatra, is het gezicht (met kapsel en diadeem) goed te herkennen en ook de adelaar op de keerzijde staat fier overeind. Veel van haar munten zijn extreem versleten. De munt is geslagen in Alexandria.

De adelaar staat met dichte vleugels op een bliksemstraal met aan de linkerzijde een dubbele cornucopia (hoorn des overvloeds). 

Op de voorzijde staan geen letters. Rond de adelaar staan de letters:

ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑΣ, oftewel koningin Cleopatra.
Aan de rechterzijde zie je, als je goed kijkt, nog de letter M. Dit is de waardeaanduiding van de munt (40 drachmai).

De schenking door Hadrianus

Een fascinerend muntje van keizer Hadrianus. 

Op de voorzijde een mooi, gelauwerd, hoofd met een goede baard. Maar het gaat mij natuurlijk om de achterzijde van deze denarius. De keizer heeft hier plaatsgenomen op een stoel op een plateau en geeft een donatie aan een Romeinse burger die zijn toga open houdt om de gift in ontvangst te kunnen nemen. 

Onder het plateau staan de letters LIBERAL AUG III. 

Dit is de herdenking van de derde liberalitas (schenking) door Hadrianus. Het was gebruikelijk dat de keizer een schenking deed aan het volk of aan het leger na een belangrijke gebeurtenis. Waarschijnlijk werd er letterlijk met denarii gestrooid in de straten van Rome om zo goodwill bij het volk te kweken. 

De belangrijke gebeurtenis was de herdenking van de Natalis Urbis (stichting van Rome) op 21 april 753 vChr. Ter viering hiervan werden spelen georganiseerd in het Circus Maximus.