Gewoon een mooi muntje uit de tijd van de Romeinse republiek. Op de voorzijde het bekende hoofd van de godin Roma, de verpersoonlijking van de stad Rome, die als godin werd vereerd. Op de achterzijde woest galopperende paarden met de god Jupiter die de teugels vasthoudt met in zijn linkerhand verder nog een staf en in zijn rechterhand de bliksem.
De letters AN VRF staan voor de muntmeester T. Annius Rufus. Hij diende ook als consul in het jaar 128 BC.
Over de X op de voorzijde (achter het hoofd van Roma) valt nog te vertellen dat dit een waardeaanduiding was. De denarius was tien maal de waarde van een as. Dit werd met het Romeinse cijfer X aangeduid.
Tot slot nog iets over de naam Rufus. Dit is een zogenaamde 'cognomen'. Een cognomen is een onderdeel van de traditionele Romeinse naam, zoals vastgelegd in de richtlijnen op het gebied van namen in het oude Rome.
Het cognomen was de derde naam van een Romein en volgde traditioneel op het praenomen en het nomen gentile. Het cognomen verwees soms naar een karaktertrek of uiterlijke eigenschap. De naam Rufus was een enorm populaire cognomen en betekent 'roodharige'.
Een tweede muntje uit de serie die de duizendste verjaardag van de geboorte van Rome herdenkt. Keizer Philippus liet deze munten slaan.
Op mijn eerste muntje stond een nijlpaard afgebeeld, ditmaal een prachtig plaatje van een leeuw. Kijk hoe mooi de manen zijn en zie de zwierige krul in zijn staart.
De leeuw in het Romeinse Rijk staat natuurlijk symbool voor de fanatieke christenvervolgingen door een aantal keizers die volgens de geschiedschrijving 'christenen voor de leeuwen wierpen'.
Naar verluidt zijn tijdens de 1000-jarige spelen vooral heel veel gladiatoren (veelal ongetrainde krijgsgevangenen) en exotische dieren gedood.
Zoals elders op mijn blog is te lezen kreeg elke werkplaats waar munten werden geslagen (officina) een dier toegewezen. Dit was officina I, dit Romeinse cijfer is goed te zien onder de leeuw.
Ik krijg de smaak te pakken, misschien verzamel ik ze wel alle zes in zilver!
Een juweeltje!
Dit is mijn derde sestertius uit de serie goede keizers. Ditmaal een (dikke) munt van keizer Trajanus.
De voorstelling op de achterzijde is ook nu weer heel interessant.
De godin Victoria houdt een schild vast met daarop de letters 'VIC DAC'. Het schild staat op een stammetje van een palm. Haar linkervoet staat op een helm.
Met deze afbeelding wordt gedoeld op de overwinning van keizer Trajanus op de Daciërs.
Het gebied van Dacië heet tegenwoordig Roemenië. De keizer heeft twee oorlogen gevoerd tegen de Daciërs. Na de eerste korte oorlog was Dacië onderworpen, maar de lokale heerser Decebalus (de dappere) die zich eerst had overgegeven ontketende een nieuwe strijd. In de tweede Dacische oorlog werden de Daciërs definitief verslagen. In 107 AD kwam de keizer in triomf terug van zijn veldtocht in het Noorden. Er werden maar liefst 123 feestdagen uitgeroepen voor het hele rijk! De keizer kon dit makkelijk betalen want er was ongelooflijk veel goud en zilver buitgemaakt op de Daciërs.
Met de Daciërs liep het niet goed af. Dacië werd een Romeinse provincie en veel inwoners werden tot slavernij gedwongen of werden gedood, om nieuwe opstanden te voorkomen. Decebalus vluchtte maar pleegde later zelfmoord.
In 113 werd de zuil van Trajanus geplaatst waarop de veldtochten van Trajanus in Dacië als een soort van stripverhaal zijn afgebeeld. Ik bezit een mooie denarius van Trajanus met deze zuil op de achterzijde van de munt.
Leuk klein detail is dat op de borst van Trajanus het hoofd van Medusa (een figuur uit de mythologie) wordt afgebeeld, bedoeld om het kwaad af te wenden. Dit wordt een aegis genoemd. Op deze munt is het hoofdje helaas niet zo goed te zien......
Grappig feitje is verder dat deze munt ook op een postzegel (posta romana) staat afgebeeld.
De Romeinen hadden er geen enkele moeite mee om bloeddorstige tafereeltjes af te beelden op hun munten. De achterzijde van deze denarius is hier een mooi (en luguber) voorbeeld van. De ruiter op zijn paard houdt een zwaard en een afgeslagen hoofd vast in zijn linkerhand. In zijn andere hand heeft hij een schild. Het afgeslagen hoofd is op deze munt duidelijk te zien. Het hoofd is van een barbaar (een Galliër) met wild haar. Dat het afgeslagen hoofd zo duidelijk herkenbaar is maakt dit muntje 'aantrekkelijker' dan veel andere muntjes van dit type waarop niet veel meer te zien is dan een wazige bol.
Het onderschrift is goed te lezen en luidt als volgt:
Q
M.SERGI
SILUS.
Dit is een afkorting van de questor (Q) Marcus Sergius Silus. Dit was een roemruchte bikkel die ten tijde van de republiek leefde en volgens de overlevering twee maal uit gevangenschap door Hannibal is ontsnapt, 23 maal gewond is geraakt en beschikte over een rechterhand van ijzer. Dit laatste is natuurlijk heel interessant. Het is vermoedelijk de eerste maal dat is opgeschreven dat iemand een prothese heeft.
Een beschrijving van deze beroemde generaal staat in het zevende geschiedenisboek van Plinius, gepubliceerd in AD 77.
Hieronder de tekst in het Engels:
- "Nobody - at least in my opinion - can rightly rank any man above Marcus Sergius, although his great-grandson Catiline
shames his name. In his second campaign Sergius lost his right hand. In
two campaigns he was wounded twenty-three times, with the result that
he had no use in either hand or either foot: only his spirit remained
intact. Although disabled, Sergius served in many subsequent campaigns.
He was twice captured by Hannibal
- no ordinary foe- from whom twice he escaped, although kept in chains
and shackles every day for twenty months. He fought four times with only
his left hand, while two horses he was riding were stabbed beneath him.
He had a right hand made of iron for him and, going into battle with this bound to his arm, raised the siege of Cremona, saved Placentia and captured twelve enemy camps in Gaul - all of which exploits were confirmed by the speech he made as praetor
when his colleagues tried to debar him as infirm from the sacrifices.
What piles of wreaths he would have amassed in the face of a different
enemy!"
Een republikeins muntje waar best weer een en ander over te vertellen is.
De munt is geslagen door C. Naevius Balbus, een Romeinse muntmeester. Onder de afbeelding op de keerzijde is de afkorting van de naam van de muntmeester goed af te lezen: C.NAE.BALB.
Het aardige van deze munt is dat de rand gekarteld is, dit noemen we een 'serratus'. Dit is de eerste in mijn verzameling! Munten met zo'n kartelrand waren korte tijd heel populair tijdens de republiek. De reden hiervoor was dat je de binnenlaag van de munt goed kon inspecteren, waardoor je kon vaststellen of de kern van de munt van zilver was of niet. Veel munten werden in die tijd al vervalst en van een dun laagje zilver voorzien.
De ruiter op de achterzijde (Victoria) die het driespan leidt is werkelijk prachtig afgebeeld en heel gedetailleerd. Het is natuurlijk jammer dat de hoofden van de paarden nauwelijks zichtbaar zijn. Waren die net zo scherp geweest als de ruiter dan had dit muntje in een heel andere prijscategorie gezeten. Ben er toch heel blij mee! Hieronder een ingezoomde foto.
Er valt nog meer over deze Naevius Balbus te vertellen. Hij was een groot aanhanger van Sulla, een beroemd veldheer, politicus en dictator uit de late republiek. Op de voorzijde van de munt staat de beschermgodin van Sulla afgebeeld (Venus). De achterzijde van de munt met de gevleugelde Victoria herdenkt de overwinningen van Sulla tegen koning Mithridates VI.
Verder is het aardig om te vermelden dat er nauwelijks republikeinse munten zijn met een afbeelding van een driespan (triga). Tweespannen (biga) of vierspannen (quadriga) kom je veel vaker tegen.
Een heel interessante denarius, en een mooie aanwinst voor mijn collectie.
Het is er weer eens een uit de tijd van de republiek en de voorstelling op de achterzijde is historisch van belang.
Wat zien we hier?
Twee Romeinse soldaten staan tegenover elkaar, de soldaat aan de linkerzijde met baard en zonder harnas, en de soldaat aan de rechterzijde zonder baard en in harnas. Ze houden allebei een speer vast in de linkerhand en met het zwaard in de rechterhand raken ze een varken (offer) aan dat wordt vastgehouden door een knielend figuur.
Het betreft hier de uitvoering van het zogenaamde ‘sacramentum militare’, de eed die door de Romeinse soldaten werd afgelegd waarmee ze trouw zweerden aan de (consul van de) republiek.
De tekst van deze eed werd door schrijver Vegetius vastgelegd:
"Iurant autem milites omnia se strenue facturos quae praeceperit imperator, numquam deserturos militiam nec mortem recusaturos pro Romana republica!"
("Maar de soldaten zweren dat zij getrouw alles zullen uitvoeren wat de commandant gebiedt, dat zij de dienst nooit zullen verlaten, en dat zij niet zullen trachten de dood voor de Romeinse republiek te vermijden!").
De munt is uitgegeven door de muntmeester Veturius. Zijn markering (TI.VET) staat op de voorzijde van de munt, links naast het hoofd van de god Mars.
Vaak werden de munten van muntmeesters voorzien van een voorstelling van een voorouder. Consul T. Veturius Calvinus was een voorouder van deze muntmeester die een vredesverdrag had afgesloten tussen de Romeinen en de Campanians. Mogelijk wordt deze vrede tussen beide partijen uitgebeeld in dit tafereeltje waarbij een varkentje wordt geofferd. In de literatuur worden ook nog andere gebeurtenissen genoemd die reden zouden kunnen zijn voor het slaan van een munt met deze voorstelling.
Een antoninianus van keizer Marcus Aurelius Valerius Maximianus, zoals zijn volledige naam was, bijgenaamd Herculius. De keizer, gekleed in militair tenue, ontvangt van de god Jupiter een bol met daarop Victoria (godin van de overwinning).
Op de achterzijde van deze munt staat 'CONCORDIA MILITVM'. Dit betekent eendracht (concordia) van het leger (militvm). Eendracht was natuurlijk belangrijk voor een keizer, zeker in de woelige periode waarin deze keizer regeerde.
Deze keizer was van tamelijk lage afkomst. Hij wist zich via het leger op te werken.Toen zijn vriend Diocletianus keizer werd, benoemde hij Maximianus tot medekeizer. Ze verdeelden het keizerrijk: Diocletianus regeerde over het oostelijke deel en Maximianus over het westelijke deel.
Het was een roerige periode voor het Romeinse rijk. Op allerlei plaatsen vielen barbaarse stammen het rijk binnen en tegelijkertijd kwam een aantal volkeren binnen de grenzen in opstand tegen het gezag. Maximianus moest dan ook veel veldtochten houden om de opstandelingen tot rust te brengen. De vele problemen in het rijk brachten de twee keizers ertoe om beiden een onderkeizer aan te wijzen.
Zo ontstond in 293 de tetrarchie, waarbij het rijk werd bestuurd door twee keizers en twee onderkeizers (Caesars). Ze spraken af dat de keizers na twintig jaar regeren zouden aftreden en opgevolgd zouden worden door de Caesars. In 305 traden beide keizers inderdaad af om plaats te maken voor hun opvolgers. Maximianus had echter de smaak van de macht te pakken gekregen en probeerde later nog twee maal om opnieuw keizer te worden. Hij was echter niet de enige die dat wilde, zodat er een onrustige periode volgde met allerlei verschillende troonpretendenten, waaronder ook Maxentius, de zoon van Maximianus.
