dinsdag 27 november 2018

Jupiter in een quadriga


Gewoon een mooi muntje uit de tijd van de Romeinse republiek. Op de voorzijde het bekende hoofd van de godin Roma, de verpersoonlijking van de stad Rome, die als godin werd vereerd. Op de achterzijde woest galopperende paarden met de god Jupiter die de teugels vasthoudt met in zijn linkerhand verder nog een staf en in zijn rechterhand de bliksem.

De letters AN VRF staan voor de muntmeester T. Annius Rufus. Hij diende ook als consul in het jaar 128 BC.

Over de X op de voorzijde (achter het hoofd van Roma) valt nog te vertellen dat dit een waardeaanduiding was. De denarius was tien maal de waarde van een as. Dit werd met het Romeinse cijfer X aangeduid.

Tot slot nog iets over de naam Rufus. Dit is een zogenaamde 'cognomen'. Een cognomen is een onderdeel van de traditionele Romeinse naam, zoals vastgelegd in de richtlijnen op het gebied van namen in het oude Rome.

Het cognomen was de derde naam van een Romein en volgde traditioneel op het praenomen en het nomen gentile. Het cognomen verwees soms naar een karaktertrek of uiterlijke eigenschap. De naam Rufus was een enorm populaire cognomen en betekent 'roodharige'.

woensdag 21 november 2018

Leeuwen in het Colosseum

Een tweede muntje uit de serie die de duizendste verjaardag van de geboorte van Rome herdenkt. Keizer Philippus liet deze munten slaan.
Op mijn eerste muntje stond een nijlpaard afgebeeld, ditmaal een prachtig plaatje van een leeuw. Kijk hoe mooi de manen zijn en zie de zwierige krul in zijn staart.

De leeuw in het Romeinse Rijk staat natuurlijk symbool voor de fanatieke christenvervolgingen door een aantal keizers die volgens de geschiedschrijving 'christenen voor de leeuwen wierpen'.

Naar verluidt zijn tijdens de 1000-jarige spelen vooral heel veel gladiatoren (veelal ongetrainde krijgsgevangenen) en exotische dieren gedood.
Zoals elders op mijn blog is te lezen kreeg elke werkplaats waar munten werden geslagen (officina) een dier toegewezen. Dit was officina I, dit Romeinse cijfer is goed te zien onder de leeuw.

Ik krijg de smaak te pakken, misschien verzamel ik ze wel alle zes in zilver!

donderdag 15 november 2018

Trajanus en de oorlogen tegen de Daciërs


Een juweeltje!
Dit is mijn derde sestertius uit de serie goede keizers. Ditmaal een (dikke) munt van keizer Trajanus.

De voorstelling op de achterzijde is ook nu weer heel interessant.
De godin Victoria houdt een schild vast met daarop de letters 'VIC DAC'. Het schild staat op een stammetje van een palm. Haar linkervoet staat op een helm.
Met deze afbeelding wordt gedoeld op de overwinning van keizer Trajanus op de Daciërs.

Het gebied van Dacië heet tegenwoordig Roemenië. De keizer heeft twee oorlogen gevoerd tegen de Daciërs. Na de eerste korte oorlog was Dacië onderworpen, maar de lokale heerser Decebalus (de dappere) die zich eerst had overgegeven ontketende een nieuwe strijd. In de tweede Dacische oorlog werden de Daciërs definitief verslagen. In 107 AD kwam de keizer in triomf terug van zijn veldtocht in het Noorden. Er werden maar liefst 123 feestdagen uitgeroepen voor het hele rijk! De keizer kon dit makkelijk betalen want er was ongelooflijk veel goud en zilver buitgemaakt op de Daciërs.

Met de Daciërs liep het niet goed af. Dacië werd een Romeinse provincie en veel inwoners werden tot slavernij gedwongen of werden gedood, om nieuwe opstanden te voorkomen. Decebalus vluchtte maar pleegde later zelfmoord.

In 113 werd de zuil van Trajanus geplaatst waarop de veldtochten van Trajanus in Dacië als een soort van stripverhaal zijn afgebeeld. Ik bezit een mooie denarius van Trajanus met deze zuil op de achterzijde van de munt.

Leuk klein detail is dat op de borst van Trajanus het hoofd van Medusa (een figuur uit de mythologie) wordt afgebeeld, bedoeld om het kwaad af te wenden. Dit wordt een aegis genoemd. Op deze munt is het hoofdje helaas niet zo goed te zien......

Grappig feitje is verder dat deze munt ook op een postzegel (posta romana) staat afgebeeld.


woensdag 10 oktober 2018

Een wreed tafereeltje

De Romeinen hadden er geen enkele moeite mee om bloeddorstige tafereeltjes af te beelden op hun munten. De achterzijde van deze denarius is hier een mooi (en luguber) voorbeeld van. De ruiter op zijn paard houdt een zwaard en een afgeslagen hoofd vast in zijn linkerhand. In zijn andere hand heeft hij een schild. Het afgeslagen hoofd is op deze munt duidelijk te zien. Het hoofd is van een barbaar (een Galliër) met wild haar. Dat het afgeslagen hoofd zo duidelijk herkenbaar is maakt dit muntje 'aantrekkelijker' dan veel andere muntjes van dit type waarop niet veel meer te zien is dan een wazige bol.

Het onderschrift is goed te lezen en luidt als volgt:
Q
M.SERGI
SILUS.

Dit is een afkorting van de questor (Q) Marcus Sergius Silus. Dit was een roemruchte bikkel die ten tijde van de republiek leefde en volgens de overlevering twee maal uit gevangenschap door Hannibal is ontsnapt, 23 maal gewond is geraakt en beschikte over een rechterhand van ijzer. Dit laatste is natuurlijk heel interessant. Het is vermoedelijk de eerste maal dat is opgeschreven dat iemand een prothese heeft.

Een beschrijving van deze beroemde generaal staat in het zevende geschiedenisboek van Plinius, gepubliceerd in AD 77.

Hieronder de tekst in het Engels:


"Nobody - at least in my opinion - can rightly rank any man above Marcus Sergius, although his great-grandson Catiline shames his name. In his second campaign Sergius lost his right hand. In two campaigns he was wounded twenty-three times, with the result that he had no use in either hand or either foot: only his spirit remained intact. Although disabled, Sergius served in many subsequent campaigns. He was twice captured by Hannibal - no ordinary foe- from whom twice he escaped, although kept in chains and shackles every day for twenty months. He fought four times with only his left hand, while two horses he was riding were stabbed beneath him.

He had a right hand made of iron for him and, going into battle with this bound to his arm, raised the siege of Cremona, saved Placentia and captured twelve enemy camps in Gaul - all of which exploits were confirmed by the speech he made as praetor when his colleagues tried to debar him as infirm from the sacrifices. What piles of wreaths he would have amassed in the face of a different enemy!"



vrijdag 5 oktober 2018

Een gekarteld muntje


Een republikeins muntje waar best weer een en ander over te vertellen is.
De munt is geslagen door C. Naevius Balbus, een Romeinse muntmeester. Onder de afbeelding op de keerzijde is de afkorting van de naam van de muntmeester goed af te lezen: C.NAE.BALB.

Het aardige van deze munt is dat de rand gekarteld is, dit noemen we een 'serratus'. Dit is de eerste in mijn verzameling! Munten met zo'n kartelrand waren korte tijd heel populair tijdens de republiek. De reden hiervoor was dat je de binnenlaag van de munt goed kon inspecteren, waardoor je kon vaststellen of de kern van de munt van zilver was of niet. Veel munten werden in die tijd al vervalst en van een dun laagje zilver voorzien.

De ruiter op de achterzijde (Victoria) die het driespan leidt is werkelijk prachtig afgebeeld en heel gedetailleerd. Het is natuurlijk jammer dat de hoofden van de paarden nauwelijks zichtbaar zijn. Waren die net zo scherp geweest als de ruiter dan had dit muntje in een heel andere prijscategorie gezeten. Ben er toch heel blij mee! Hieronder een ingezoomde foto. 


Er valt nog meer over deze Naevius Balbus te vertellen. Hij was een groot aanhanger van Sulla, een beroemd veldheer, politicus en dictator uit de late republiek. Op de voorzijde van de munt staat de beschermgodin van Sulla afgebeeld (Venus). De achterzijde van de munt met de gevleugelde Victoria herdenkt de overwinningen van Sulla tegen koning Mithridates VI.

Verder is het aardig om te vermelden dat er nauwelijks republikeinse munten zijn met een afbeelding van een driespan (triga). Tweespannen (biga) of vierspannen (quadriga) kom je veel vaker tegen.

dinsdag 18 september 2018

De eed van de soldaten


Een heel interessante denarius, en een mooie aanwinst voor mijn collectie.
Het is er weer eens een uit de tijd van de republiek en de voorstelling op de achterzijde is historisch van belang.

Wat zien we hier?
Twee Romeinse soldaten staan ​​tegenover elkaar, de soldaat aan de linkerzijde met baard en zonder harnas, en de soldaat aan de rechterzijde zonder baard en in harnas. Ze houden allebei een speer vast in de linkerhand en met het zwaard in de rechterhand raken ze een varken (offer) aan dat wordt vastgehouden door een knielend figuur.

Het betreft hier de uitvoering van het zogenaamde ‘sacramentum militare’, de eed die door de Romeinse soldaten werd afgelegd waarmee ze trouw zweerden aan de (consul van de) republiek.

De tekst van deze eed werd door schrijver Vegetius vastgelegd:

"Iurant autem milites omnia se strenue facturos quae praeceperit imperator, numquam deserturos militiam nec mortem recusaturos pro Romana republica!"

("Maar de soldaten zweren dat zij getrouw alles zullen uitvoeren wat de commandant gebiedt, dat zij de dienst nooit zullen verlaten, en dat zij niet zullen trachten de dood voor de Romeinse republiek te vermijden!").

De munt is uitgegeven door de muntmeester Veturius. Zijn markering (TI.VET) staat op de voorzijde van de munt, links naast het hoofd van de god Mars.
Vaak werden de munten van muntmeesters voorzien van een voorstelling van een voorouder. Consul T. Veturius Calvinus was een voorouder van deze muntmeester die een vredesverdrag had afgesloten tussen de Romeinen en de Campanians. Mogelijk wordt deze vrede tussen beide partijen uitgebeeld in dit tafereeltje waarbij een varkentje wordt geofferd. In de literatuur worden ook nog andere gebeurtenissen genoemd die reden zouden kunnen zijn voor het slaan van een munt met deze voorstelling.

zondag 16 september 2018

De medekeizer Maximianus Herculius

Een antoninianus van keizer Marcus Aurelius Valerius Maximianus, zoals zijn volledige naam was, bijgenaamd Herculius. De keizer, gekleed in militair tenue, ontvangt van de god Jupiter een bol met daarop Victoria (godin van de overwinning).

Op de achterzijde van deze munt staat 'CONCORDIA MILITVM'. Dit betekent eendracht (concordia) van het leger (militvm). Eendracht was natuurlijk belangrijk voor een keizer, zeker in de woelige periode waarin deze keizer regeerde.

Deze keizer was van tamelijk lage afkomst. Hij wist zich via het leger op te werken.Toen zijn vriend Diocletianus keizer werd, benoemde hij Maximianus tot medekeizer. Ze verdeelden het keizerrijk: Diocletianus regeerde over het oostelijke deel en Maximianus over het westelijke deel.

Het was een roerige periode voor het Romeinse rijk. Op allerlei plaatsen vielen barbaarse stammen het rijk binnen en tegelijkertijd kwam een aantal volkeren binnen de grenzen in opstand tegen het gezag. Maximianus moest dan ook veel veldtochten houden om de opstandelingen tot rust te brengen. De vele problemen in het rijk brachten de twee keizers ertoe om beiden een onderkeizer aan te wijzen.

Zo ontstond in 293 de tetrarchie, waarbij het rijk werd bestuurd door twee keizers en twee onderkeizers (Caesars). Ze spraken af dat de keizers na twintig jaar regeren zouden aftreden en opgevolgd zouden worden door de Caesars. In 305 traden beide keizers inderdaad af om plaats te maken voor hun opvolgers. Maximianus had echter de smaak van de macht te pakken gekregen en probeerde later nog twee maal om opnieuw keizer te worden. Hij was echter niet de enige die dat wilde, zodat er een onrustige periode volgde met allerlei verschillende troonpretendenten, waaronder ook Maxentius, de zoon van Maximianus.

zondag 2 september 2018

Marcus Aurelius

Dit is mijn tweede sestertius uit de serie 'goede keizers'. Deze munt heeft een doorsnede van 32 mm en weegt 25,73 gram.

Deze munt komt uit de periode van de zogenaamde adoptiefkeizers, tussen 96 en 180, waarin vijf keizers achter elkaar een of twee zonen als opvolgers adopteerden. Het was tevens een enorme bloeiperiode van het Romeinse Rijk. Het rijk is nooit groter geweest dan ten tijde van deze keizers. De keizers waren zeer bekwame bestuurders en staan daarom bekend als de 'vijf goede keizers'.

Ik had al een mooie sestertius van een andere goede keizer, namelijk Antoninus Pius. Mijn doel is een complete serie goede keizers in sestertii te verzamelen.

Overigens bevindt zich in mijn verzameling ook een sestertius van de zoon van keizer Marcus Aurelius, namelijk Commodus. Hij wordt absoluut niet meer tot de goede keizers gerekend! Keizer Commodus is de geschiedenis ingegaan als een keizer, die in tegenstelling tot zijn vader, het rijk slecht bestuurde (en vooral ook aan anderen overliet....).

Ook de achterzijde van deze munt is interessant.
Hier wordt de godin Providentia afgebeeld. Zij was godin van 'het vooruitzien'. De keizer moet immers altijd oog hebben voor wat het Romeinse volk nodig heeft (een vooruitziende blik). Wat vooral interessant is, is dat Providentia met een staf naar de grond wijst, en dat aan haar voeten een bol ligt. Is dit misschien een globe van de aarde? Dat zou betekenen dat de Romeinen al wisten dat de wereld rond is. Dat is geen rare veronderstelling omdat in de Griekse oudheid al beweerd werd (door Pythagoras en anderen) dat de aarde bolvormig is......

De christenvervolger Diocletianus


Een fraaie follis van deze belangrijke keizer Diocletianus die lang geregeerd heeft (zeker voor de keizers uit deze woelige periode in de Romeinse geschiedenis!). De follis werd ingevoerd door deze keizer en werd uit brons geslagen en met een dunne zilverlaag afgewerkt.

Keizer Diocletianus was van eenvoudige komaf en wist zich, dankzij zijn uitstekende inzicht en organisatorische talenten, op te werken in het leger. Als zijn voorganger Numerianus komt te overleden tijdens een veldtocht (zie elders in dit blog) wordt Diocletianus uitgeroepen tot nieuwe keizer. Nadat Diocletianus weet af te rekenen met de andere troonpretendent, Carinus, is hij alleenheerser over het Romeinse Rijk.

Als hij keizer wordt verkeert het rijk in chaos. Het gaat slecht met de economie en barbaarse volkeren vallen met grote regelmaat binnen. De keizer grijpt in door een aantal belangrijke hervormingen door te voeren. Hij vernieuwt of reorganiseert het leger, het monetaire systeem en het belastingstelsel. De belangrijkste hervorming is de verdeling van het bestuur door het benoemen van een tweede augustus (Maximianus, zie elders in dit blog) en twee opvolgers. De twee keizers en twee Caesars besturen elk een kwart van het Romeinse Rijk. Door deze verdeling kan het rijk effectiever verdedigd en bestuurd worden. Onder Diocletianus verliest Rome haar belangrijke rol als politiek centrum en regeren de vier Romeinse heersers vanuit hun eigen hoofdsteden. Het nieuwe bestuurssysteem van Diocletianus heet de tetrarchie.

Diocletianus maakt ook naam als fanatiek christenvervolger. Hij gaf de christenen de schuld van de teloorgang van het rijk. De vervolgingen zijn zo hevig geweest dat de Oosters-orthodoxe kerk deze nog steeds herdenkt.

Diocletianus doet in 305 na Chr. afstand van de troon, en eist dit ook van de tweede augustus Maximianus. Deze stap is zeer opmerkelijk omdat Diocletianus de enige Romeinse keizer is die vrijwillig afstand heeft gedaan van de troon! Hij trekt zich terug in zijn gigantische paleis in Spalatum, het hedendaagse Split, en leeft daar nog enkele jaren in politieke afzondering.

dinsdag 26 juni 2018

Antoninus Pius


Een sestertius van keizer Antoninus Pius!

Heerlijk zo'n lekkere dikke munt ( 31mm, 24.77gr). Dit is mijn eerste sestertius van een zogenaamde 'goede keizer'. De afbeelding van Indulgentia op de achterzijde is zeldzaam. Zij is godin en personificatie van de genade of vergiffenis. Haar attributen zijn een patera en een scepter. Hier wordt zij zittend afgebeeld met een scepter om haar linkerarm en een uitgestrekte rechterhand.

maandag 11 juni 2018

Hippopotamus


Ik ben kennelijk bevangen door het 'hippo-virus'.
Waar mijn vorige munt over de reizen van Hadrianus nog een zoekplaatje was (zoek de hippo), wordt het nijlpaard hier prachtig afgebeeld op de keerzijde van deze fraaie munt. De open bek is goed zichtbaar.
Ook deze munt is er weer een uit een serie van fascinerende munten. Er is veel te vertellen over deze serie.

Op 21 april 248 opende keizer Philippus de festiviteiten ter ere van de duizendste verjaardag van de stichting van Rome in 753 v.Chr. door Romulus en Remus. Ter herinnering aan deze festiviteiten liet de keizer munten slaan met de omschriften Romae aeternae en Saeculares Augg.

Naar verluid werden tijdens deze spelen meer dan 1.000 gladiatoren gedood samen met honderden exotische dieren waaronder nijlpaarden, luipaarden, leeuwen, giraffen en een neushoorn.

De ‘duizendjarige’ munten werden geslagen in goud, zilver en koper, met het portret van een lid van de keizerlijke familie: Philippus I, zijn vrouw Otacilia Severa (zie hier!) of hun zoon Philippus II.

De munten worden door de hedendaagse verzamelaars niet verzameld vanwege de familie op de voorzijde, maar vanwege de dieren op de achterzijde. Elke zogenaamde officina (werkplaats waar munten werden geslagen) kreeg één dier toegewezen. Deze werkplaatsen werden op de munt gemarkeerd door de Romeinse cijfers I, II, III, IIII, V of VI op de achterzijde.
De leeuw was het onderwerp voor de eerste officina, de wolvin met tweeling voor de tweede, de eland voor de derde, het nijlpaard voor de vierde, het hert voor de vijfde en de antilope voor de zesde. Op deze munt is het Romeinse cijfer IIII goed zichtbaar in de afsnede.

zaterdag 26 mei 2018

Hadrianus' reizen: Nilus


Keizer Hadrianus regeerde in een periode dat het relatief rustig was in het Romeinse rijk. Dat gaf hem gelegenheid om de uithoeken van zijn rijk te bezoeken. Deze keizer was in zijn regeerperiode meer tijd aan het reizen dan dat hij in Rome was!

Op onderstaande kaart is goed te zien welke reizen hij heeft gemaakt.



Van deze reizen is een hele serie munten geslagen.
Deze denarius laat zien dat hij tijdens zijn reizen de Nijl (Egypte) heeft bezocht. Het is een fraaie munt met op de achterzijde de god Nilus (god van de Nijl). Als je heel goed kijkt dan zie je direct onder de liggende god een krokodil met de bek naar links. Daaronder het kabbelend water van de Nijl. Het nijlpaard, eveneens met de bek naar links en komend uit het water, bevindt zich rechts van het midden van het muntplaatje. Hieronder heb ik beide dieren gemarkeerd.



De munten uit deze 'reisserie' zijn razend populair bij verzamelaars. Het is immers een mooi verzamelthema. Ik ga mijn best doen een paar andere munten uit deze serie toe te voegen aan mijn verzameling. Ben alvast blij met de eerste in mijn collectie!

zondag 13 mei 2018

Wat een mooie kop !


Zoals ik al eerder op mijn blog heb vermeld, heb ik een zwak voor munten van Nero. De patina op deze dupondius is werkelijk prachtig.

De munt is eenvoudig herkenbaar als dupondius omdat Nero een zogenaamde stralenkroon draagt. Ik heb nog een munt van Nero met Victoria op de achterzijde. Zie hier.

Bronzen van Nero met een afbeelding van Victoria komen veel voor en zijn dus in het algemeen beter betaalbaar dan andere types. Maar goed, Nero is en blijft een populaire keizer voor menig muntenverzamelaar en daarom blijven de prijzen hoog!

zaterdag 17 februari 2018

De laatste soldatenkeizer


De derde (late) soldatenkeizer op rij, die ik eigenlijk niet verzamel, maar het begint nu toch echt een collectie te worden.
Weer een mooi portret, met een prachtige afbeelding van Jupiter op de keerzijde. Let op de vogel. Natuurlijk een adelaar, want dit is een van de symbolen waar Jupiter goed aan te herkennen is.

Numerianus was ook weer zo'n soldatenkeizer die maar kort van zijn roem heeft mogen genieten. Hij was keizer van 283 tot november 284.
Een niet onbelangrijk feitje is dat zijn vader, Carus, voor hem een huwelijk arrangeerde met de dochter van Aper, prefect van de Praetoriaanse garde.

Numerianus werd ziek halverwege 284 en stierf begin november. Het gerucht gaat dat de keizerlijke staf zijn dood wilde verhullen (om zo de loyaliteit van het leger niet op de proef te hoeven stellen) door te zeggen dat Numerianus in een gesloten draagstoel zat vanwege een ernstige ontsteking aan zijn ogen. Na een aantal dagen roken soldaten echter de stank en vonden ze het ontbindende lichaam van de keizer. Het leger koos vervolgens op 20 november Diocletianus als opvolger.

De prefect Aper (schoonvader van Numerianus) had geprobeerd om zelf steun te krijgen om op de troon te komen. Diocletianus beweerde (wellicht terecht !) dat Aper zijn schoonzoon had vermoord. Dit betekende het einde voor Aper. In het volle zicht van het leger werd hij gedood door Diocletianus.

Met de dood van Numerianus en de troonsbestijging van Diocletianus werd de barre tijd van de soldatenkeizers afgesloten....

maandag 12 februari 2018

GLORIA EXERCITVS


Ik kon het niet laten. Weer een (hele) late keizer toegevoegd aan mijn verzameling. Dit is Constantius II, toen nog geen keizer maar caesar (prins). Hij was de tweede zoon van zijn beroemde vader Constantijn de Grote, de grondlegger van de christelijke periode van het Romeinse Rijk. Hij draagt op dit portretje een lauwerkrans, dit is best bijzonder, want dit is eigenlijk voorbehouden aan de augustus (keizer) en niet aan de kinderen......

Het omschrift op de voorzijde leest 'CONSTANTINVS IVN NOB C. Door de letters 'IVN' (afkorting voor junior) achter de naam weten we zeker dat het hier om de tweede zoon Constantius II gaat. Hij is de enige die junior achter zijn naam heeft staan. De letters 'NOB C' staan voor nobele caesar.

Ook deze munt is aangeschaft voor de fraaie keerzijde. Wat een mooi gedetailleerd plaatje van twee soldaten die elkaar diep in de ogen kijken. Het omschrift op de achterzijde leest (van links naar rechts) GLOR-IAEXERC-ITVS. Dit betekent 'glorie van het leger'. Deze afbeelding met twee soldaten is overigens een van de meest voorkomende op munten uit de Romeinse tijd...

zaterdag 3 februari 2018

Aankomst van de keizer


Nog een munt van een late soldatenkeizer die ik niet kon weerstaan. Dit is keizer Probus (276 tot 282 n. Chr.). Op de achterzijde zit de keizer te paard terwijl een krijgsgevangene onder de duim (in feite onder de paardenhoef) wordt gehouden. De keizer houdt een scepter in de linkerhand en houdt de rechterhand omhoog om de bevolking van Rome te begroeten.

Het omschrift op de achterzijde leest 'adventus aug' ('de aankomst van de keizer). Met deze antoninianus wordt de aankomst van de keizer in Rome, een belangrijke gebeurtenis, herdacht.

Na de dood van keizer Tacitus werd Probus door de legioenen van het oosten tot keizer uitgeroepen en na de dood van Tacitus' halfbroer Florianus was hij heer en meester van het hele Romeinse rijk. Tijdens zijn regering behaalde hij belangrijke militaire successen en probeerde ook de welvaart te herstellen door de aanleg van wijngaarden en infrastructuur.

Deze keizer is uiteindelijk door zijn eigen manschappen vermoord (in 282). Hij wilde een aantal legioenen opheffen en soldaten te werk stellen voor civiele taken zoals het aanleggen van de wijngaarden. Toen hij de legioenen beval om met het droogleggen van de door malaria getroffen moerassen rond Sirmium te beginnen, was voor hen de maat helemaal vol en werd hij vermoord door woedende soldaten. Hij was zeer populair bij het volk en de senaat die in diepe rouw waren na zijn dood.

woensdag 31 januari 2018

De keizer wordt gekroond


Dit is Aurelianus. Een keizer die buiten mijn verzameling valt omdat ik de zogenaamde 'soldatenkeizers' eigenlijk niet verzamel, maar wat een plaatje is dit. Ik kon deze munt echt niet weerstaan. Het mooie van veel latere keizers is dat je voor relatief weinig geld prachtige munten kan aanschaffen, en deze munt is hier een mooi voorbeeld van.

De vrouw op de achterzijde van deze munt kroont Aurelianus (in militair tenue) tot keizer. Deze Aurelianus was een Romeins keizer van 270 tot 275 en de tweede in een rij van verscheidene succesvolle 'soldatenkeizers' die het Romeinse Rijk hielpen zijn macht te herwinnen aan het eind van de 3e en het begin van de 4e eeuw n.Chr. Hij was een succesvol generaal en het was voor een groot deel aan hem te danken dat het eens machtige Romeinse rijk niet verder in elkaar zakte.

Tijdens zijn regering werd het rijk, na vijftien jaar aan opstanden, het verlies van twee derde van zijn territorium (aan het Palmyreense Rijk in het oosten en het Gallische keizerrijk in het westen) en verwoestende invallen van de Goten, herenigd. Zijn successen zouden het einde betekenen van de crisis van de derde eeuw, waardoor men hem de titel Restitvtor Orbis ("Hersteller van de Wereld") gaf. Dit staat ook op de achterzijde van de munt.

Door het verval van het Romeinse rijk waren er grote problemen met de waarde van het geld. De zilveren antoninianus (te herkennen aan het portret met stralenkroon) was verworden tot een koperen munt met een dun laagje zilver. De munten waren dus niet van zilver, maar 'verzilverd'. Aurelianus heeft het muntsysteem aangepast en een verbeterde versie van de antoninianus ingevoerd met een zuiverheidsgraad van 20 delen koper op 1 deel zilver.

Op deze munt is niet of nauwelijks zilver te zien, maar de patina is prachtig!

De munt staat ook op de (geweldige) website Wildwinds onder RIC 297 var. A, hier te vinden.

maandag 29 januari 2018

Livia


Weer een muntje uit de Julisch-Claudische familie. Een werkelijk prachtig portretje van een van de belangrijkste vrouwen uit de Romeinse geschiedenis. Dit is Livia, de vrouw van keizer Augustus en de moeder van keizer Tiberius.

Dit kleine bronzen muntje is niet in Rome geslagen. Het betreft hier een provinciale munt uit Augusta in de streek Cilicia. De stad Augusta is naar alle waarschijnlijkheid vernoemd naar Livia. Het is dus niet verwonderlijk dat zij wordt afgebeeld op de voorkant van deze bronzen munt.....

Augusta ligt ten noorden van de moderne stad Adana in Turkije, bij de rivier de Seyhan. De overblijfselen werden per toeval ontdekt in 1955, maar helaas zijn de uitgestrekte ruïnes van Augusta verwoest door het overstromingsgebied van de Seyhan-dam.

zondag 21 januari 2018

Zuil van Trajanus


Er valt wel een en ander aan te merken op deze denarius. Het is een 'ruw' exemplaar met wat beschadigingen hier en daar. Ook het standbeeld is helaas niet helemaal zichtbaar. Het hoofd van Trajanus ontbreekt. Maar.....het is wel een van de bekendste denarii van Trajanus, met een prachtig zichtbare zuil! En deze zuil valt nog steeds te bewonderen in Rome.

Over deze zuil is heel veel informatie te vinden op het internet. Ik vermeld hier daarom maar een paar feitjes....
De zuil herdenkt de overwinningen van keizer Trajanus in Dacië (het huidige Roemenië). De zuil bestaat uit 20 kolossale blokken wit marmer en is bijna 30 meter hoog (35 meter indien het voetstuk wordt meegerekend).
Op de munt is simplistisch weergegeven hoe een strook reliëfs rondom de zuil slingert. Op deze strook zijn meer dan 2.500 figuren (!) afgebeeld die als een soort van stripverhaal vertellen van de oorlogen in Dacië.
Nog een leuk feitje: om er voor te zorgen dat alle figuren er vanaf de grond even groot uitzien wordt de strook van de voet van de zuil tot bovenaan steeds breder. De reliëfs waren ook niet altijd wit, vroeger waren ze beschilderd in allerlei kleuren.

Het standbeeld van keizer Trajanus is later door een paus vervangen door een beeld van de heilige Petrus. Dit beeld kijkt nog steeds uit over het forum.

Tot slot een aardige legende....
Volgens deze legende werd de zuil van de ondergang gered door paus Gregorius de Grote. Hij wordt zo bewogen door een reliëf waarop Trajanus de moeder van een dode soldaat helpt dat hij god smeekt om de ziel van de heidense Trajanus uit de hel te redden. Zo geschiedde. Volgens diezelfde legende zou de tong van Trajanus intact zijn geweest toen de urn met de as werd opgegraven. De tong vertelde het verhaal van de redding uit de hel. Daarna werd het gebied rond de zuil heilig verklaard waardoor de zuil, in tegenstelling tot talloze andere Romeinse monumenten, bewaard bleef.

donderdag 18 januari 2018

Knokpartij


Deze 'republikein' staat al een heel tijdje op mijn verlanglijstje. Een prachtige antieke 'foto' van een gevecht tussen soldaten. Een Romeinse soldaat (links) is in gevecht met een 'barbaar' en beschermt zijn strijdmakker die gevallen is. De verschillen in helm en gevechtstenue zijn nog goed te zien op deze munt.

Op de achterzijde van deze munt staat de naam van de muntmaker Thermus. De gewelddadige afbeelding is naar alle waarschijnlijkheid een verwijzing naar de dappere daden van zijn voorvader 'Quintus Minucius Thermus'.

Vermoedelijk heeft deze voorouder bij Scipio in Noord-Afrika gediend en tegen Hannibal gevochten. Toen hij consul werd in 193 v. Chr. kreeg hij de provincie Ligurië (in Noordwest Italië) toegewezen en heeft hij oorlog gevoerd tegen de Liguriërs. Wellicht heeft een van de gevechtshandelingen hem een 'corona civica' opgeleverd, een eerbewijs voor de militairen die het leven van een medesoldaat redden en stand hielen op die dag. Zie hier meer informatie over deze hoge militaire onderscheiding.

De gevechtshandeling op deze denarius lijkt overigens een wat simplistische weergave van een echt gevecht. Romeinse soldaten zwaaiden niet zo met hun 'gladius', maar gebruikten hun zwaard liever als stootwapen.

Deze Republikeinse munt is makkelijk te vinden, maar in het algemeen is de kwaliteit wat minder dan van deze munt. Ik ben er in ieder geval heel blij mee.



dinsdag 16 januari 2018

Romeins eeuwfeest


Toch weer een Flavische keizer.....
Een as van keizer Domitianus met een, wat mij betreft boeiende voorstelling. Hieronder een tekening van de achterzijde van deze munt.



Wat zien we nu op deze voorstelling ?
Met deze munt worden de zogenoemde 'seculiere spelen' van 88 n.Chr. herdacht. Deze spelen waren religieuze ceremonies, Ludi Saeculares, die om de 100 of 110 jaar in Rome plaatsvonden. In feite waren dit een soort van eeuwfeesten, die het einde van een mensenleven (maximaal 100 of 110 jaar) betekenden en het begin van een nieuw leven. 

De spelen werden in 249 en 140 v.Chr. gehouden, waarna ze ophielden tot keizer Augustus de spelen in 17 v.Chr. nieuw leven inblies. De spelen duurden drie dagen en drie nachten en begonnen met het brengen van offers aan de verschillende goden en godinnen, gevolgd door theater en atletiek.

De seculiere spelen van Domitianus zijn herdacht op een uitgebreide reeks munten. Op deze munt zien we keizer Domitianus voor een tempel een offer brengen in de aanwezigheid van twee muzikanten. De muzikant aan de linkerzijde speelt de lier en degene naast hem de fluit.

Het gat in deze munt is totaal niet storend en ligt 'keurig' buiten het hoofd van de keizer en buiten de voorstelling. Ik vind gaten in munten zelfs wel fascinerend. Zou iemand wellicht dit muntje hebben opgehangen als herinnering aan de spelen? Wie zal het zeggen....

Tot slot. De munt is schoongemaakt (overigens niet door mij). Het is nog wel aardig om te laten zien hoe de munt er uit zag voor de reiniging.
 


vrijdag 12 januari 2018

Efeze

Dit is mijn tweede denarius in die aparte, oosterse stijl. De munt is geslagen in Ephesus (Efeze). Wederom een denarius met de afbeelding van keizer Vespasianus op de voorzijde. Op de achterzijde is Concordia afgebeeld, de godin van de eendracht en harmonie.

Efeze was in de oudheid een grote haven- en handelsstad aan de westkust van Klein-Azië in de huidige provincie Izmir in Turkije, tegenover het eiland Samos. De stad verdiende veel aan de haven, maar ook aan de muntmakerij.

Efeze beleefde een bloeitijd tijdens het Romeinse Rijk. De stad was het centrum van de verering van de godin Artemis. De grote tempel van Artemis in Efeze, een van de zeven wereldwonderen, werd in 262 vernield en leeggeroofd door de Goten.

De stad dankt haar bekendheid vooral aan twee van de Bijbelboeken: De brief van Paulus aan de Efeziërs en de Handelingen van de Apostelen.

Mijn andere munt in deze typische stijl is hier te vinden.

donderdag 11 januari 2018

Burgerkroon


Op de achterzijde van deze denarius van keizer Vespasianus is de zogenaamde corona civica (burgerkroon) afgebeeld. Dit zijn eikenbladeren die in elkaar zijn geweven om een kroon te vormen. Deze krans was voorbehouden aan Romeinse burgers (soldaten) die het leven van medesoldaten redden door een vijand te verslaan en stand te houden op die plek. De bevrijde soldaten konden getuigen van deze grote moed en zo kon de dappere militair dit eerbewijs, de hoogste onderscheiding voor burgers (!) ontvangen.

Later werd deze kroon een voorrecht voor de Romeinse keizers, te beginnen bij Augustus, die de kroon ontving voor het redden van het leven van burgers door het beëindigen van de reeks burgeroorlogen.

Mijn eerste muntje


Onlangs heb ik een aantal denarii verkocht die in mijn ogen niet aantrekkelijk genoeg waren om in mijn verzameling te houden. Over dit muntje heb ik sterk getwijfeld vanwege de flinke slijtage......

Het is een denarius uit de zogenaamde 'Judaea Capta' serie. Dit is een serie herdenkingsmunten die zijn uitgegeven door keizer Vespasianus om de verovering van Judea te vieren en de vernietiging van de tweede Joodse Tempel door zijn zoon Titus in 70 n. Chr. tijdens de Eerste Joodse Opstand. Er zijn verschillende varianten van deze herdenkingsmunten. Op deze munt is op de achterzijde een (rouwende) gevangene afgebeeld, zittend naast een trofee, bestaande uit verschillende onderdelen van een wapenuitrusting.

Ik weet dat de munten uit de Judaea Capta serie enthousiast worden verzameld. Deze denarius komt overigens best veel voor, maar omdat ze gezocht zijn, zijn ze zeker in goede kwaliteit, best prijzig.

Ik kon het in iedereen geval niet over mijn hart verkrijgen om mijn allereerste muntje, met deze geschiedenis, in de verkoop te doen......