Commodus schudt Africa de hand

Niet het mooiste muntje uit mijn collectie, maar wel een bijzondere....

Op de voorzijde zie je keizer Commodus. Ik heb meer munten van deze gestoorde en gevaarlijke keizer. Op de achterzijde zie je een afbeelding van twee figuren. 

Commodus staat hier rechts, in de figuur van Hercules, met zijn rechtervoet op een boeg van een schip. Commodus begon zich als keizer alsmaar vreemder te gedragen en vereenzelfdigde zich met de god Hercules. Hij werd op veel portretten als Hercules afgebeeld met een berenvel en een knots. Op enig moment trad hij zelfs op in de arena als Hercules. De andere figuur aan de linkerzijde is de personificatie van Africa met een hoofdtooi van olifantenhuid (de slurf is te zien!) en een leeuw aan haar voeten. De leeuw is helaas nauwelijks zichtbaar op dit plaatje. Commodus schudt Africa de hand.

Deze munt geeft een belangrijke gebeurtenis aan, namelijk het opzetten van een nieuwe Afrikaanse graanvloot door Commodus. Dit vanwege een eerder graantekort. Hij noemde deze vloot 'Commodiana Herculea'.

Postumius Albinus

Weer een serratus, oftewel gekarteld muntje, toegevoegd aan mijn verzameling. Deze denarius uit de tijd van de Romeinse republiek laat op de keerzijde een fraaie voorstelling zien. Het is een populaire munt. Er is nog een tweede type uit deze serie van twee, met een voorstelling met stier, die ik graag ook nog aan mijn verzameling wil toevoegen.

Op de voorzijde wordt een personificatie van Hispania afgebeeld (zie de letters HISPAN). 

Om te weten wat de achterzijde voorstelt moeten eerst de letters duidelijk worden. Die staan in een ongebruikelijke volgorde. Je leest tegen de klok in vanaf 8 uur en eindigt in het midden. Dan staat er:

A. 

POST.A.F.

.S.N

ALBIN

De betekenis is als volgt: Aulus Postumius Aulus Filius Spurius Nepos Albinus

In vertaling: Aulus Postumius Albinus, zoon (filius) van Aulus, neef (nepos) van Spurius.

Oftewel, de muntmeester van deze munt is de Romeinse politicus Aulus Postumius Albinus, uit een roemruchte Romeinse familie. De figuur in toga op de achterzijde is echter niet Aulus zelf, maar een voorouder, genaamd Lucius. Deze Lucius heeft een succesvolle militaire campagne gevoerd in Spanje, en dat is gelijk de link met Hispania op de voorzijde van de munt.

De vogel met gespreide veugels is, hoe kan het anders, een adelaar, het beroemde veldteken van de Romeinse legioenen.  

Het voorwerp aan de rechterzijde is een zogenaamde fasces, dit is een bundel houten roeden die een bijl insluiten, bijeengehouden door leren riemen. Deze fasces werden door lictors (ambtenaren) voor de magistraten uit gedragen.

De machtige keizerin Julia Domna

Dit is om meerdere redenen een heel interessant muntje. De keizerin die hier wordt afgebeeld is Julia Domna. Zij was vermoedelijk een van de machtigste keizerinnen die het Romeinse Rijk heeft gehad. Haar man was keizer Septimius Severus, haar zonen Geta en Caracalla. Ze reisde met haar man mee op zijn veldtochten en kreeg daarom de titel Mater Castrorum (moeder van de legerkampen). Na de dood van haar man kende de senaat haar de tot dan toe ongekende titels Mater Senatus en Mater Patriae toe (moeder van de senaat en moeder des vaderlands).

Toen haar zoons beiden keizer waren geworden, was de haat tussen hen zo groot dat ze besloten het rijk te verdelen in een oostelijk, met Geta als keizer, en westelijk deel, met Caracalla als keizer. Julia Domna kwam echter tussenbeide en verhinderde de splitsing ("Jullie kunnen misschien het rijk wel tussen jullie verdelen, maar niet jullie moeder!"). Julia Domna werd echter door Caracalla verraden nadat zij op zijn voorstel een ontmoeting tussen haar twee zoons had geregeld - zogenaamd om de geschillen bij te leggen. Maar na Geta's aankomst werd hij voor haar ogen, waarschijnlijk zelfs in haar armen, door Caracalla's soldaten vermoord. 

Toen uiteindelijk ook haar oudste zoon werd vermoord (zij verbleef toen in Syrië), was zij wanhopig en overwoog zelfmoord maar zag hiervan af toen Macrinus haar te kennen gaf dat zij haar titels kon behouden. Zij begon echter een campagne tegen Macrinus, die haar daarop naar Rome verbande. Daar aangekomen met de as van haar zoon, pleegde zij uiteindelijk alsnog zelfmoord door in hongerstaking te gaan.

De achterzijde van deze munt is ook heel interessant. Hier wordt de godin Isis afgebeeld. Ze staat met haar linkervoet op een boeg, en voedt haar kindje Horus. Achter haar staat het roer van een schip tegen een altaar aan. Allemaal mooie symboliek! De boeg en het roer verwijzen naar de reizen die Isis maakte, op zoek naar haar vermiste broer en echtgenoot Osiris. Isis was een zeer populaire godin in het oude Egypte, vooral ook omdat zij de godin was voor vruchtbaarheid en gezondheid.

Een afbeelding van een Egyptische godin op een Romeinse munt is best bijzonder. Mogelijk staat Isis symbool voor Julia Domna zelf en is het kindje haar zoontje Caracalla. De letters SAECVLI FELICITAS (gelukkige tijden) lijken hier ook naar te verwijzen.

Sneue Plautilla

Publia Fulvia Plautilla was de dochter van de prefect van de Praetoriaanse garde Plautianus. Zij trouwde met Caracalla in 202 na Chr. Caracalla was op dat moment medeheerser naast zijn vader, keizer Septimius Severus.

Het was duidelijk een verstandshuwelijk van het jonge stel. Ze wilden niets met elkaar te maken hebben en weigerden zelfs de eettafel met elkaar te delen. 

In 205 viel de vader van Plautilla in ongenade bij de keizer. Hij werd op het paleis ontboden en onder het toeziend oog van Severus en Caracalla door soldaten vermoord. Plautilla werd verbannen naar een eilandje bij Sicilie. 

In 2011, na het overlijden van keizer Severus, werden de broers Caracalla en Geta keizer. Daarna volgt een van de beroemdste broedermoorden uit de oude geschiedenis. Caracalla vermoordt Geta. En dat niet alleen, kort na de dood van Geta wordt ook de verbannen Plautilla vermoord in opdracht van Caracalla.

De munten van Plautilla tonen ondanks de korte tijd dat zij keizerin was, een grote varieteit in haardracht.

Op deze munt kun je mooi de wat treurige oogopslag zien, alsof ze wist wat haar te wachten stond. Het wrange van het plaatje op de achterzijde is dat hier de godin van de liefde wordt afgebeeld (Venus) samen met haar zoontje Cupido. Als er iets ontbrak in het huwelijk tussen Caracalla en Plautilla, dan was het wel liefde!

Antoninus Pius schudt de hand

Een aardig muntje van de keizer Antoninus Pius.

De afbeelding op de keerzijde van de munt met handslag en een staf (caduceus) is een zeer bekende voorstelling op Romeinse munten.

De caduceus is een korte staf met twee slangen er omheen geslingerd. Soms heeft de staf ook vleugels. In de Romeinse mythologie wordt hij vaak afgebeeld in de linkerhand van Mercurius, de boodschapper van de goden, gids van de doden, en beschermer van kooplieden, herders, gokkers, leugenaars en dieven.

De caduceus is ook een belangrijk symbool voor handel en onderhandeling. 

Antoninus Pius was een van de vijf goede keizers. Zijn bestuur valt op door een vreedzame periode van het Rijk, zonder grote opstanden of militaire invallen, en door het feit dat hij regeerde zonder Italië ooit te verlaten.

Antoninus was een goed bestuurder. Hij liet zijn opvolgers een groot bedrag in de schatkist na, breidde de vrije toegang tot drinkwater in het hele rijk uit, en bevorderde de invoering van het recht op vrijheid voor slaven.

Hij stierf een natuurlijke dood en werd in 161 opgevolgd door zijn geadopteerde zonen Marcus Aurelius en Lucius Verus als mede-keizers.

De onbekende Tacitus

Een aardig muntje van keizer Tacitus, een van de latere keizers uit het Romeinse rijk. Zoals zoveel keizers heeft hij maar kort gereageerd. Het leger liet de keuze van een nieuwe keizer aan de senaat over. Deze keizer is dus in feite 'democratisch' gekozen door de senaat. De senaat koos voor Tacitus, een wat oudere, rijke senator. De keizer zorgde ervoor dat de senaat een deel van de macht weer terug kreeg, niet verwonderlijk, want hij kwam uit hun midden.

Van deze keizer is verder heel weinig bekend. Hij heeft tegen de Goten geknokt.

Vermoedelijk is hij, na een korte regeerperiode van een aantal maanden, overleden aan de pest, zeker weten doen we dit niet. Zijn (half)broef Florianus volgde hem op. 

Van zijn voorganger, Aurelianus, heb ik ook een muntje in mijn verzameling, die je elders in deze blog kunt vinden.

Eland of geit ?

Het is weer enige tijd geleden dat ik een muntje heb gepost. Deze kon ik niet laten schieten. Het is een muntje van Philippus II met een eland op de achterzijde. Veel van deze munten zijn wat afgesleten, maar de eland met gewei is hier nog prachtig te zien. Overigens hebben veel elanden op deze munten zeker ook iets weg van een geit. Ik denk niet dat de keizer een geit wilde afbeelden op zijn munt, niet exotisch genoeg voor de arena. Veel muntsnijders hadden vast nog nooit in hun leven een eland gezien, een geit kwam dan misschien nog het dichtst in de buurt.....

Dit is mijn derde muntje uit de serie van 'duizendjarige' munten ter ere van de duizendste verjaardag van de stichting van Rome. Deze feesten werden in de Romeinse tijd 'ludi saeculares (eeuwfeest) genoemd. De letters SAECULARES staan op de keerzijde van de munt.

Mijn andere munten van deze keizerlijke familie hebben een nijlpaard en een leeuw op de achterzijde. De officina (werkplaats waar de munten werden geslagen) wordt hier gemarkeerd door het romeinse cijfer III.

Deze dieren werden allemaal de arena ingejaagd om ter ere van Rome en de spelen afgeslacht te worden.

Ik wil deze serie van zes munten graag compleet hebben, dus verzamel nog even door......