dinsdag 18 april 2017

Commodus de gladiator


Ik was onmiddellijk in de ban van deze sestertius. De keizer is Commodus. Op de achterzijde berijdt deze keizer een quadriga (vierspan). De paarden lijken in de mist te verdwijnen. De versierselen op de kar zijn nog zichtbaar. De groene patina is prachtig.

De munt weegt ruim 23 gram. Op de foto hieronder is goed te zien hoe dik de munt is.

Over deze keizer is veel te vertellen.
Commodus is een zoon van keizer Marcus Aurelius die in 180 overleed. Commodus, pas 18 jaar oud, was ineens de enige keizer van het hele Romeinse Rijk. Commodus voerde als keizer weinig oorlog. In feite hield hij zich vooral bezig met de leuke dingen van het leven, terwijl het besturen van het enorme rijk werd overgelaten aan een handjevol vertrouwelingen, zoals de kamerheer Saoterus, een vrijgelatene. Door zijn vrijgevigheid en het organiseren van talrijke spelen bleef Commodus populair bij het leger en het volk. Veel van het geld dat hiervoor nodig was ontving hij door belasting te heffen bij de Romeinse elite. Het was een kwestie van tijd voordat de ontevredenheid van de elite zou leiden tot couppogingen. Een van de beroemdste samenzweringen is die van zijn zuster Lucilla. Deze poging om de keizer te vermoorden mislukte en Lucilla werd verbannen naar Capri, waar Commodus haar later alsnog liet doden.

Commodus hield zich vooral bezig met sporten als paardrijden, wagenrennen en gevechten. Dit niet alleen privé maar soms ook in het openbaar. De elite sprak schande van zijn gevechten in de arena als gladiator. Gladiatoren waren in hun ogen qua status gelijk aan acteurs en prostituees. Een keizer hoorde hier alleen naar te kijken, niet eraan deel te nemen. Verder vocht Commodus met allerlei exotische dieren. Een keer doodde hij honderd leeuwen op één dag. Toen Commodus een keer een struisvogel had onthoofd, bracht hij de kop naar de tribune van de senatoren, alsof hij hiermee een onheilspellende boodschap wilde afgeven. Volgens Cassius Dio vonden de senatoren in kwestie dit zo lachwekkend dat ze op laurierbladeren kauwden om hun lachen in te houden

Al sinds het begin van zijn keizerschap probeerde Commodus zichzelf als een god neer te zetten, waarbij hij zich vaak liet afbeelden als Hercules.


In 191 woedde er een paar dagen een hevige brand in Rome, die de stad ernstige schade toebracht. Commodus greep dit aan om de stad om te dopen in  'Colonia Lucia Annia Commodiana', dit tot afgrijzen van de Senaat. Ook zijn eigen naam liet hij regelmatig veranderen. Hij noemde zich op enig moment 'Lucius Aelius Aurelius Commodus Augustus Herculeus Romanus Exsuperatorius Amazonius Invictus Felix Pius'. Alle maanden van het jaar moesten een van zijn namen krijgen.

Toen Commodus in december 192 aankondigde dat hij van plan was om op 1 januari als consul én als gladiator het nieuwe jaar in te luiden, ging hij  te ver.  Zijn concubine Marcia had Commodus de avond voordat hij zijn plan zou uitvoeren gesmeekt om voorzichtiger te zijn en de naam van Rome niet door het slijk te halen. Marcia ontdekte toen tot haar schrik dat haar eigen naam bovenaan een dodenlijst van Commodus stond. Uiteindelijk werd worstelaar Narcissus, de sparringpartner van Commodus, ingeschakeld om tegen een hoge beloning de keizer te wurgen......

Hieronder nog een antieke medaillon met een vergelijkbare afbeelding van Commodus in een quadriga (niet in mijn bezit !). Op deze afbeelding is go
ed te zien hoe mijn munt er zonder veel slijtage zou hebben uitgezien. En dan ook zeker buiten mijn budget zijn gevallen...