maandag 17 april 2023

De beroemde veldheer


Marcus Vipsanius Agrippa is tijdens zijn leven niet geëerd met een eigen munt. Wel zijn tijdens zijn leven munten geslagen waarop hij samen met zijn goede vriend Augustus wordt afgebeeld. Zijn bekendste munt is bovenstaande munt die postuum is geslagen tijdens de regeerperiode van Caligula. Deze munt is in grote aantallen geslagen, een halve eeuw na zijn dood (!).

Op deze aantrekkelijke munt wordt zijn derde consulaat vermeld. Ook staat in het omschrift dat hij de zoon (Filius) is van Lucius Agrippa (Lucii). Op de achterzijde staat (bijna vanzelfsprekend) Neptunus, de god van de zee (daar heeft Agrippa immers de belangrijkste overwinningen behaald). Neptunus heeft in zijn rechterhand een kleine dolfijn en in zijn linkerhand een trident (drietand). 

Agrippa werd in hetzelfde jaar geboren als zijn jeugdvriend Octavianus. Hij was de zoon van Lucius en van eenvoudige komaf. Hij was vanaf zijn jeugd een boezemvriend van Octavianus, de latere keizer Augustus. Agrippa gaf blijk van grote militaire capaciteiten, vooral op zee. Hij haalde een overwinning in de slag van Nauloque bij Mylea, waarbij Sextus Pompeus werd verslagen. 

Hij was tevens de grote winnaar van de zeer beroemde zeeslag bij Actium waarbij de zeevloot van Marcus Antonius en Cleopatra werd verslagen. Agrippa trouwde met de dochter van keizer Augustus, Julia. Zij kregen vijf kinderen,waarvan Agrippina de moeder was van de latere keizer Caligula. Hij werd tribuun, gouverneur van Syria en later van Roma. Hij werd benoemd als mederegent en opvolger van Augustus. Hij liet als gouverneur van Roma waterleidingen, de thermen en het pantheon bouwen. Agrippa stierf op 51-jarige leeftijd, ten gevolge van verwondingen opgelopen tijdens een militaire missie. Zijn as werd bijgezet in het mausoleum van Augustus. De begaafde militair, staatsman en bouwmeester werd door velen gewaardeerd.

DIVA Faustina de Oudere


Een mooi muntje van keizerin Faustina de Oudere. Er is niet heel veel bekend over haar leven. Zo is de exacte datum van haar geboorte, die van haar huwelijk met Antoninus Pius en zelfs die van haar dood onbekend.

Faustina had een gelukkig huwelijk met Antoninus en ze kregen samen vier kinderen, die allen werden geboren voordat Antoninus keizer werd. Slechts een van deze kinderen overleefde haar: Faustina de Jongere, die later de echtgenote zou worden van Marcus Aurelius, de adoptiefzoon en opvolger van haar vader.

Antoninus hield van zijn vrouw en heeft haar na haar dood bijzonder geëerd. Hij liet haar vergoddelijkt verklaren door de Senaat (zij kreeg de titel 'diva') en liet een tempel op het Forum Romanum voor haar bouwen.

Ook liet Antoninus een enorme hoeveelheid munten met haar beeltenis slaan en de tekst DIVA AVG(VSTA) FAVSTINA (vergoddelijkte keizerin Faustina). Na 147, toen Faustina de Jongere Augusta werd, veranderde dit in DIVA FAVSTINA.

DIVA FAVSTINA staat ook op de voorzijde van deze munt. Op de keerzijde is godin Ceres afgebeeld, gesluierd en een scepter vasthoudend.

donderdag 6 april 2023

Adlocutio


Dit is mijn tweede sestertius van keizer Caligula. De munt toont aan de ene kant het portret van Caligula en aan de andere kant een staande afbeelding van de keizer die een toespraak houdt. Dit is de scène die bekend staat als de adlocutio cohortium wat in het Latijn "toespraak tot de troepen” betekent.

Caligula is gekleed in toga en staat op een verhoging met achter hem een veldstoel (sella castrensis). Hij spreekt de praetoriaanse garde toe. De vijf soldaten dragen helmen, schilden en ceremoniële zwaarden (parazonia). Ook dragen zij de legioensadelaars.

Veel Romeinse munten dragen de letters SC, een afkorting voor "senatus consultum". Het feit dat deze letters ontbreken op deze munt suggereert dat de munt niet is uitgegeven met goedkeuring van de senaat. Dit lijkt een duidelijke boodschap te zijn geweest van de keizer, namelijk dat zijn gezag niet werd verzekerd door de senaat, maar door zijn relatie met de praetoriaanse garde.

Zijn voorganger, keizer Tiberius, liet in zijn testament een bedrag van 1.000 sestertii na aan alle lijfwachten van de garde, een bedrag dat Caligula snel verdubbelde toen hij zich realiseerde dat zijn macht grotendeels afhankelijk was van de steun van de preatoriaanse garde. De betalingen werden gedaan tijdens een ceremonie die vermoedelijk op de keerzijde van de munt staat afgebeeld.

Een ontzettend boeiende historische afbeelding op deze munt en een fijne aanvulling op mijn collectie.