zaterdag 23 november 2019

Felicitas Geta !


Heel blij met deze munt van de jonge prins Geta !
Voor mij is het dit een fascinerend type, wetende wat er met Geta zou gebeuren. Op de achterkant van deze denarius geeft de prins Felicitas een hand. Ze is de godin van geluk en succes. Ik veronderstel dat ze hem niet heeft gewaarschuwd voor wat komen gaat ....

Er was zeker geen geluk voor Geta omdat hij op brute wijze werd vermoord, in opdracht van zijn eigen broer Caracalla in 211 na Christus. En hij was niet de enige die werd vermoord, maar ook alle mensen om hem heen die hem steunden (ongeveer 20.000 mannen en vrouwen, volgens Cassius Dio).

Arme Geta, dat is wat ik denk als ik naar deze munt kijk......

woensdag 16 oktober 2019

Gallische krijger


Een heel interessant muntje uit de tijd van de Romeinse republiek.

Interessant omdat het muntje een kartelrand heeft. Zo'n munt heet een serratus.
Ook interessant omdat op de achterzijde van deze munt een Gallische krijger op een tweespan (biga) wordt afgebeeld. Als je goed kijkt dan kun je zien dat hij (behalve een speer en schild) een 'carnyx' met zich meedraagt. Een carnyx is een Keltisch blaasinstrument, vaak gebruikt op het slagveld. Zie een foto uit Wikipedia hieronder.




Dat de krijger een Galliër is, daarover is geen discussie. Zo is het schild, door het patroon, duidelijk herkenbaar als een Gallisch schild. Dat de krijger de beroemde Gallische koning Bituitus zou kunnen zijn, daarover is wel veel twijfel, en we weten dit dus gewoon niet.

In de afsnede van deze munt (onder de krijger) staan de letters LLICCNDOM. Deze letters verwijzen naar twee magistraten, namelijk L. Porcius Licinus (L LIC) en Cnaeus Domitius Ahenobarbus (CN DOM). Deze laatstgenoemde Domitus heeft overigens wel iets met koning Bituitus. Het was namelijk zijn vader die de koning gevangen heeft genomen en als oorlogstrofee meenam naar Rome. Zou de krijger op dit muntje dan toch de koning kunnen zijn?

Een andere bijzonderheid van deze munt is dat er vijf verschillende typen bestaan omdat er vijf verschillende namen van muntmeesters op de voorzijde voorkomen. Dit is de minst zeldzame L. Pomponius.

donderdag 10 oktober 2019

Arm prinsje


Een kleurrijke sestertius met het jonge hoofd van Philippus II, zoon van de keizer Philippus I Arabs. 

Philippus II was eerst caesar en werd later naast zijn vader nog even medekeizer. Zijn vader werd vermoord in de strijd om het keizerschap met Trajanus Decius. 
Toen dit nieuws Rome bereikte werd ook zijn zoon vermoord door de Praetoriaaanse garde. Het verhaal gaat dat hij in de armen van zijn moeder stief. Het jochie werd maar 12 jaar........

Op de achterzijde van de munt kun je lezen dat hij op het moment van het slaan van deze munt nog geen keizer was. Hier staan de letters PRINCIPI IVVENT (jonge prins).

Elders in deze blog kun je munten vinden van zijn vader (Philippus I) en moeder (Otacilia Severa). De munten herdenken de duizendste verjaardag van Rome.


De neus van Nerva


Ik realiseerde mij onlangs dat in mijn verzameling nog geen keizer Nerva voorkomt. Nerva is de eerste uit het rijtje van de zogenaamde 'goede keizers'. De andere vier zijn: Trajanus, Hadrianus, Antoninus Pius en Marcus Aurelius. Ik ben vooral nog op zoek naar een mooie sestertius van Nerva, maar deze denarius kon ik echt niet weerstaan. De beroemde neus van de keizer is niet te missen!

Wat valt er behalve de prominente neus nog meer te vertellen over deze keizer. Hij werd keizer in de onstuimige periode na de dood van keizer Domitanus, die vermoord werd door de Praetoriaanse Garde. Hij had daarvoor al een aantal jaren gediend onder Nero en de Flavische keizers.

Tijdens zijn 65ste levensjaar werd hij gekozen als keizer door de Romeinse senaat, de eerste keer in de geschiedenis dat dit op deze manier gebeurde (!). Zijn keizerschap was heel kort, minder dan twee jaar lang, en werd gekenmerkt door financiële problemen en een zwak leiderschap over het Romeinse leger. Zijn grootste verdienste was ongetwijfeld dat hij Trajanus adopteerde en hiermee een vreedzame troonopvolging had geregeld.

Nog aardig om te vertellen. Op de achterzijde van deze munt staan vier belangrijke attributen van de priester, dit zijn van links naar rechts:

een simpulum: dit is een soort van soeplepel waarmee bijvoorbeeld de wijn in een patera (offerschaal) werd geschept;
een aspergillum: deze 'kwast' werd gebruikt om heilig water mee te sprenkelen;
een kan: hierin werd vloeistof (water, wijn e.d.) bewaard dat tijdens de offerceremonie werd gebruikt;
een lituus: dit is een staf die werd gedragen door de priester, de augur. De keizer was overigens de hogepriester, in het latijn: pontifex maximus. Als je goed kijkt zie je op de voorzijde van de munt ook de letters PM die hierop duiden.

dinsdag 24 september 2019

Mater Castrorum

Ik was niet op zoek naar een Faustina denarius, maar kon dit muntje echt niet laten schieten. Ik was verbaasd over het jeugdige en levendige portret van Faustina. Vaak is haar portret nogal stijfjes. Dit portret is op de een of andere manier anders……

Faustina Minor (de jongere) was een belangrijke vrouw in de Romeinse geschiedenis. Ze was de dochter van keizer Antoninus Pius en keizerin Faustina (de oudere). Ze trouwde met de volgende keizer in lijn Marcus Aurelius en was de moeder van keizer Commodus.

Uit de Romeinse bronnen is niet veel bekend over haar leven, maar wat er bekend is, ziet er niet goed uit voor haar. Ze wordt in verband gebracht met allerlei sterfgevallen door vergiftiging en executie. Ze wordt ook beschuldigd van het aanzetten tot de opstand van generaal Avidius Cassius tegen haar man. Waarschijnlijk omdat ze niet wilde dat haar zoon Commodus keizer zou worden (en daar had ze zeker gelijk in!).

Faustina vergezelde haar man op militaire campagnes en genoot daar enorm van. Marcus Aurelius gaf haar daarom de titel Mater Castrorum, wat 'Moeder van het kamp' betekent.

Deze denarius werd geslagen in Rome onder keizer Antoninus Pius, circa 147-150 na Christus. Faustina werd geboren rond 130 na Christus (er is geen zekerheid over haar geboortedatum). Ze was dus nog een ​​jonge vrouw op het moment dat deze munt werd geslagen.

maandag 16 september 2019

Een wreed tafereeltje


Een bijzonder wreed tafereeltje. De keizer sleept een gevangene aan zijn haren mee. Het gaat hier om keizer Valentinianus I. Toch staat deze keizer bekend als een, voor die tijd, redelijk fatsoenlijk mens.

Valentinianus wordt wel beschouwd als de laatste grote West-Romeinse keizer. Hij was eerlijk en hardwerkend, stichtte scholen, hoewel hij zelf amper kon lezen, en gaf geen belastinggeld uit aan luxe zaken, maar aan forten en andere praktische dingen, zoals gratis medische zorg voor de armen in Rome. Valentinianus was zelf christen, maar er was voor iedereen geloofsvrijheid. Hij regeerde 11 jaar. 


In zijn hand houdt de keizer een zogenaamd labarum. Dit is een vexillum (militaire standaard) dat het Chi-Rho symbool ☧ weergeeft, gevormd uit de eerste twee Griekse letters van het woord Christus, Chi (X) en Rho (P).

Beschrijving


Beschri labarum was een vexillum, dat het Chi-Rho-symbool ☧ weergeeft, gevormd uit de eerste twee Griekse letters van het woord "Christus" – Chi en Rho. 

Beschrijvin ☧ weergeeft, gevormd uit de eerste twee Griekse letters van het woord "Christus" – Chi en Rho. 

BeschrijviHet labarum was een vexillum, dat het Chi-Rho-symbool ☧ weergeeft, gevormd uit de eerste twee Griekse letters van het woord "Christus" – Chi en Rho. 

zaterdag 24 augustus 2019

De hand van god


In de Romeinse keizertijd werd het gebruikelijk een gestorven keizer te vergoddelijken. Ter herinnering aan deze ceremonie werd vaak in de beginjaren van de opvolger een munt geslagen. Op de voorzijde van deze 'consecratie-munten' werd de vergoddelijkte (divus) keizer afgebeeld, op de keerzijde doorgaans een adelaar, altaar of crematietoren. 

Deze consecratie-munt is geslagen na de dood van Constantijn de Grote (337). Het is een kleine koperen munt (follis) die op de voorzijde een gesluierde buste van Constantijn laat zien, op de keerzijde wordt Constantijn in een quadriga (vierspan) naar de hemel gebracht, waar de uitgestoken hand van God hem ontvangt. Op deze follis is dit prachtig te zien. Constantijn reikt zijn hand uit naar god. Op de voorzijde zijn de eerste twee letters DV (divus) goed te lezen.

Op de achterzijde staan nog de letters SMANS. Dit is het muntteken.

Nemausus


Deze munt staat al jaren heel hoog op mijn verlanglijstje!
Het is een historisch buitengewoon interessante munt. Samen met de afbeelding van een geketende krokodil met een bek vol tanden maakt dit een populair type, vooral in mooie staat.
De voorzijde van deze aantrekkelijke munt toont Augustus aan de rechterzijde rug aan rug met generaal Marcus Agrippa die het bevel had gevoerd tijdens de Slag om Actium in 31 v.Chr. Dat deze generaal samen met Augustus op de munt wordt afgebeeld geeft wel aan hoe groot de vriendschap tussen beiden geweest moet zijn!
Agrippa draagt hier een 'rostrale kroon', een hoofdbedekking in de vorm van een boeg van een schip bedoeld voor een commandant op zee. De eerste munten tonen Augustus blootshoofds, terwijl op latere munten, zoals deze, een lauwerkrans wordt toegevoegd.

De keerzijde toont Egypte in de vorm van een krokodil, geketend aan een palmboom met ​​de afgekorte stadsnaam COL NEM. De geketende krokodil staat voor het onderwerpen van Egypte aan het Romeinse rijk en het verslaan van Marcus Antonius en Cleopatra in de beroemde slag om Actium.

De letters COL NEM hebben betrekking op de kolonie in Nemausus, nu Nimes in Frankrijk, waar Romeinse soldaten die Augustus hadden gediend in de burgeroorlog tegen Marcus Antonius en Cleopatra, in alle rust konden genieten van hun pensioen.

De laatste serie van deze munten, waaronder ook dit exemplaar heeft de letter P onder de kinnen van beide heren staan. Pater Patriae (PP) is een titel die voor het eerst werd toegekend aan Augustus in 2 v.Chr. Dit betekent dat deze munt na deze datum geslagen moet zijn.

Tot slot staan op de voorzijde onder elkaar de letters IMP en DIVI F. Dit betekent de imperator (Augustus) als zoon (Filius) van de goddelijke (DIVI) Julius Caesar.

Hieronder nog een nagemaakte munt. Op deze munt kun je goed zien hoe de munt er uit ziet zonder slijtage....





zaterdag 29 juni 2019

Nero en Zeus


Dit is een tetradrachme (kortaf: tet) van Nero met de god Zeus op de keerzijde. Dit is niet mijn eerste tet, ik heb er al een paar verzameld door de jaren heen. Ik ben dol op deze dikke zilveren munten. De munt is geslagen in Alexandria in Egypte (in die tijd een provincie van het Romeinse rijk.....).
Ik merk dat het verzamelen van tets steeds populairder wordt, ook al omdat er op de keerzijde soms afbeeldingen staan die niet makkelijk te vinden zijn op Romeinse munten, of die zeer kostbaar zijn.....
Een voorbeeld hiervan is de tet met Poppaea op de keerzijde. Dit was een van de vrouwen van Nero. Volgens de verhalen stierf zij met haar ongeboren kind omdat Nero haar in de buik had getrapt. Elders op deze blog is dit muntje te vinden.

zondag 23 juni 2019

Fonteius en de mythologie


De familie Fonteia was een ‘plebejer’ (burger) familie in Rome, leden van deze familie worden voor het eerst vermeld tegen het einde van de derde eeuw voor Christus. Cicero vermeldt dat de Fonteii oorspronkelijk afkomstig waren uit Tusculum (in Italië). Het was daar een van de meest vooraanstaande families.

De Fonteii beweerden afstammelingen te zijn van Fontus, de zoon van de god Janus uit de Romeinse mythologie. Op deze prachtige munt van Gaius Fonteius is het tweekoppige hoofd van Janus goed te zien. Met deze munt wordt dus naar de (goddelijke) afkomst van deze familie verwezen.

Aangezien Janus in latere tijden altijd met een baard wordt afgebeeld, wordt ook wel beweerd dat de twee hoofden verwijzen naar de Dioscuri, die op Tusculum met speciale eer werden aanbeden.

De galei op de keerzijde van deze bijzondere munt is een verwijzing naar Telegonus uit de Griekse mythologie. Hij zou de grondlegger van Tusculum zijn geweest, de geliefde stad van de familie Fonteia.
De galei wordt mooi afgebeeld met een stuurman en drie roeiers.

donderdag 13 juni 2019

Domitianus op een voetstuk



Een aardig muntje van keizer Domitianus. Op de keerzijde de godin Minerva met onvermijdelijke uil. Minerva staat op een rostrale kolom, dit is een kolom dat werd opgericht ter nagedachtenis aan een overwinning in een militaire strijd op zee. De rostra, boegen of ramstevens van gevangen genomen schepen, werden op deze kolommen gemonteerd. Je kan deze ramsteven goed zien op het muntje.

dinsdag 11 juni 2019

Alle wegen leiden naar Rome


De Romeinen deden enorme investeringen in hun wegennet, dat uiteindelijk meer dan 80.000 (!) kilometer lang was. Veel van deze wegen kwamen Rome binnen waar de uitdrukking "alle wegen leiden naar Rome" vandaan komt.

De wegen hebben ongetwijfeld bijgedragen aan de enorme groei van het Romeinse rijk. Soldaten konden snel verplaatst worden, goederen konden makkelijk worden aangevoerd.

Omdat deze wegen technische hoogstandjes waren en een groot beslag legden op de financiële middelen van het rijk was het niet verwonderlijk dat de aanleg van wegen ook op munten verscheen.

Op deze denarius 'viert' keizer Trajanus zijn Via Traiana. De weg werd in 109 n. Chr. gebouwd als uitbreiding van de Via Appia dat Beneventum (Benevento), en Brundisium (Brindisi) met elkaar verbond via een snellere route. Brundisum was een strategisch belangrijke haven voor het Oosten.
Ter nagedachtenis aan de bouw van de Via Traiana werd de Boog van Trajanus in Beneventum opgericht.

Op de achterzijde van deze fraaie munt wordt een godin met wiel afgebeeld als de personificatie van de snelweg Via Traiana. In de afsnede (onder de godin) staan ook de letters VIA TRAIANA.

Hieronder nog een kaartje met daarop de Via Appia (groene lijn) en Via Traiana (rode lijn).