Lucius Verus

Een fraaie denarius van de wat minder bekende keizer Lucius Verus. Hij was Romeins keizer van 161 tot aan zijn dood in 169, samen met zijn adoptiebroer Marcus Aurelius. De troonopvolging van Verus samen met Marcus Aurelius was de eerste keer dat het Romeinse rijk werd geregeerd door meerdere keizers, een steeds vaker voorkomend verschijnsel in de latere geschiedenis van het rijk.

Verus werd na de dood van zijn biologische vader geadopteerd door Antoninus Pius, die zelf werd geadopteerd door Hadrianus. Hadrianus stierf later dat jaar en Antoninus Pius volgde de troon op. Antoninus Pius regeerde tot 161 en werd opgevolgd door Lucius Verus en Marcus Aurelius. Het grootste deel van Verus’ regering bestond uit oorlog voeren met de Parthen dat eindigde in een Romeinse overwinning. Verus stierf in 169, waarschijnlijk door een beroerte. Hij werd vergoddelijkt door de senaat (Divus Verus).

Op de voorzijde van dit muntje staat L VERVS AVG ARMENIACVS.

Dit is de naam van de keizer met de toevoeging augustus (AUG) en de herdenking van zijn overwinning op de Armeniërs (ARMENIACVS). Daarom op de achterzijde de oorlogsgod Mars met speer en schild.

De olifantdrijver

Niet gekocht voor de keizer, maar voor de olifantdrijver! Het is een mooie antoninianus van keizer Philippus I. Hier heb ik meer muntjes van, als ook van zijn vrouw en zoon. De keizer heeft meerdere muntjes uitgegeven ter ere van het 1000-jarig bestaan van Rome. Dit is er vermoedelijk ook eentje hoewel deze munt geen verwijzing geeft naar de ludi saeculares (eeuwfeest) zoals dat bij andere munten wel het geval is.

Op de rug van de olifant zit een zogenaamde mahout (olifantdrijver/trainer) die met een stok de olifant leidt. De olifant staat symbool voor kracht en onverzettelijkheid, en ook voor de eeuwigheid (olifanten worden immers oud). Het dier is daarom populair op Romeinse munten. 

Op de keerzijde staat AETERNITAS AUGG, eeuwigheid van de keizers, oftewel de hoop op een nog eeuwig voortdurend keizerrijk!

Spelen terwijl Rome brandt!

Ik had niet verwacht dat ik deze munt nog eens zou bezitten. Het is een bijzonder gewild type en in een acceptabele kwaliteit moeilijk te vinden. Waarom is deze munt (het is overigens een as) zo gewild?

Munten van Nero zijn sowieso gezocht. Er zitten prachtige stukken tussen, door uitmuntende muntmeesters gemaakt. Nero heeft ook altijd een aantrekkingskracht gehad op mensen die ook maar een beetje geïnteresseerd zijn in Romeinse geschiedenis. Vraag mensen om een Romeinse keizer te noemen en Nero komt zeker voorbij...... 

Wat dit specifieke type zo bijzonder maakt is de figuur op de achterzijde. Het is Apollo Citharoedus, oftewel een beeld van Apollo met cithara (lier). 

Hieronder staat een plaatje van een beroemd beeld, te vinden in het Vaticaan. De figuur wordt afgebeeld met een laurierkroon, een sierlijke mantel en natuurlijk de lier. De mantel is ook op mijn muntje nog goed te zien.

Apollo is de god van de muziek, schone kunsten, poëzie en meer. Dat juist Apollo op de achterzijde staat is daarom niet toevallig. Nero was erg gecharmeerd van Apollo en identificeerde zich graag met deze godheid. Hij trad vaak op met lier voor een weinig kritisch publiek dat soms ook gewongen werd zijn optredens bij te wonen. Heel goed mogelijk dat de figuur op de achterzijde van mijn munt niet Apollo is, maar Nero zelf die muziek maakt. Dit weten we echter niet 100% zeker omdat op de munt zelf (legende) niets over de figuur wordt vermeld.

Wat de munt verder heel interessant maakt, is dat in de oude geschiedenis al over deze munt werd gesproken. Suetonius besprak de munt in zijn keizersbiografieën. Zo schreef hij dat keizer Nero na zijn zogenaamde 'succesvolle' muziekoptredens in Griekenland verschillende standbeelden van hem als lierspeler liet plaatsen en dat ook een munt van de keizer als lierspeler werd geslagen. 

Tot slot ging het gerucht dat de beruchte brand in Rome, die een deel van de stad in as legde, was gesticht door handlangers van Nero zelf, met als doel om ruimte te maken voor het gouden paleis (domus aurea) dat hij wilde bouwen. Het verhaal gaat ook dat hij de lier speelde toen Rome brandde......

Een tempeltje ter ere van het riool

Ik kocht dit muntje vanwege de bijzondere voorstelling op de achterzijde. Ik had geen goed idee wat het was, maar besloot mee te doen aan de bieding. Mijn bod was het hoogste, dus het muntje ging mijn kant uit. Ondanks dat de stempel het muntje niet goed heeft geraakt (off-centre) ben ik er best blij mee.

Na enig studeren en goed kijken kwam ik er achter dat het een voorstelling van een tempeltje is. Twee figuren staan op een verhoging, een rond podium, met een laag hekwerk er om heen. Links van het podium is een trappetje te zien dat uitkomt bij een soort van portiek (portico) naar de tempel. 

De twee figuren blijken beelden te zijn van goden. Een van de beelden moet de godin Cloacina zijn omdat haar naam op de voorkant van het podium staat. Op mijn muntje is de naam voor een deel weggevallen. De letters CLO van CLOACIN zijn leesbaar. Het andere beeld is naar alle waarschijnlijkheid de godin Venus. Hun rechterhanden rusten op een cippus (een lage pilaar of zuil).

De Romeinen hadden goden voor van alles en nog wat. De godin Cloacina had de leiding over de Cloaca Maxima, het hoofdstelsel van de riolering in het oude Rome. Zeker geen onbelangrijke taak!

Het tempeltje had een mooie plek op de plaats waar de Cloaca Maxima het grote plein van het forum binnenkwam. Van het tempeltje is weinig over. Alleen de voet is teruggevonden. Door deze muntjes weten we nu hoe dit tempeltje er ongeveer heeft uitgezien! De gesluierde vrouw op de voorzijde van het muntje is overigens de godin Concordia. Zij is godin van de eendracht onder de burgers van Rome.

Op onderstaande oude tekeningen is het tempeltje vanuit verschillende perspectieven te zien.

Commodus schudt Africa de hand

Niet het mooiste muntje uit mijn collectie, maar wel een bijzondere....

Op de voorzijde zie je keizer Commodus. Ik heb meer munten van deze gestoorde en gevaarlijke keizer. Op de achterzijde zie je een afbeelding van twee figuren. 

Commodus staat hier rechts, in de figuur van Hercules, met zijn rechtervoet op een boeg van een schip. Commodus begon zich als keizer alsmaar vreemder te gedragen en vereenzelfdigde zich met de god Hercules. Hij werd op veel portretten als Hercules afgebeeld met een berenvel en een knots. Op enig moment trad hij zelfs op in de arena als Hercules. De andere figuur aan de linkerzijde is de personificatie van Africa met een hoofdtooi van olifantenhuid (de slurf is te zien!) en een leeuw aan haar voeten. De leeuw is helaas nauwelijks zichtbaar op dit plaatje. Commodus schudt Africa de hand.

Deze munt geeft een belangrijke gebeurtenis aan, namelijk het opzetten van een nieuwe Afrikaanse graanvloot door Commodus. Dit vanwege een eerder graantekort. Hij noemde deze vloot 'Commodiana Herculea'.